Wys bron van Fosgeen

{{Chemiekas2
|AnderName=karbonielchloried, koolstofoksichloried
|CASNo=75-44-5<ref name="BOC">{{cite web |url=http://www.sfm.state.or.us/CR2K_SubDB/MSDS/PHOSGENE.PDF |title=BOC gases MSDS |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20170918185018/http://www.sfm.state.or.us/CR2K_SubDB/MSDS/PHOSGENE.PDF |archive-date=18 September 2017 |url-status=dead |df=dmy-all |access-date=13 Maart 2016 }}</ref>
|struktuur=Phosgene with dimensions.svg
|struktuur2=Phosgene-3D-balls.png|formule={{chem|C|O|Cl|2}}
|Flitspunt= Onbrandbaar
|LD50= 800 dpm (mens)<ref name="BOC"/>
|Voorkoms=Kleurlose gas
|MolereMassa= 98,92 [g/mol]
|Reuk=Soetig, verstikkend<ref name="BOC"/>
|Digtheid= 3,41 (rel lug)<ref name="BOC"/>
|Kookpunt= 7,55[[Celsius|&nbsp;°C]]<ref name="BOC"/>
|Smeltpunt=-127[[Celsius|&nbsp;°C]]<ref name="BOC"/>
}}

'''Fosgeen''' is 'n chemiese verbinding met formule {{chem|C|O|Cl|2}}. Dit is die [[suurchloried]] van [[koolsuur]].

== Eienskappe ==
Dié gas is baie giftig en is in die [[Eerste Wêreldoorlog]] as [[chemiese wapen]] gebruik. Dit word egter ook in die chemiese nywerheid gebruik as grondstof vir die vervaardiging van ander chemiese stowwe, soos [[metielisosianaat]].

== Geskiedenis ==
In 1802 het Cruickshank 'n mengsel van gelyke hoeveelhede [[koolstofmonoksied]] {{chem|C|O}} en [[chloor]]gas {{chem|Cl|2}} in 'n omgekeerde glasfles bo water 'n dag laat reageer. Die volume het gehalveer en die produk het met kalkwater reageer. Cruiskshank het dit nie as fosgeen onderken nie, maar dit het seker gevorm. Later het Murray probeer dit te herhaal, maar dit is [[John Davy]] wat in 1811 verklaar het dat dit 'n nuwe gas is. Hy het dit laat reageer met sinc, antimoon, arseen en kalium en het opgemerk dat dit met water vinnig ontbind. Hy het die nuwe gas fosgeen genoem, na die Grieks φως (lig) en γινομαι (vervaardig) omrede hy dit net met lig het kan vervaardig. Schützenberger vind later 'n katalis wat die sintese makliker maak.<ref name="Ryan">''Phosgene: And Related Carbonyl Halides'' Deel 24 van Topics in Inorganic and General Chemistry
{{Aut|T.A. Ryan, E.A. Seddon, K.R. Seddon, C. Ryan}}, Elsevier, 1996, ISBN 0080538800, ISBN 9780080538808</ref>

== Vervaardiging ==
Fosgeen kan ontstaan indien gechlorineerde koolwaterstowwe soos {{chem|C|Cl|4}}, {{chem|C|H|Cl|3}} of {{chem|C|H|2|Cl|2}} bo 400 °C met suurstof reageer.<ref name="Ryan"/>

Die industriële vervaardiging gebeur gewoonlik vanuit koolmonoksied en chloor oor 'n katalis van aktiewe koolstof. 

::<math>CO +Cl_2 \to COCl_2</math>

Die reaksie kan baie hitte vrystel en dié hitte moet afgevoer word om te verhoed dat die fosgeen ontbind. Die gas word in staalsilinders gestoor. Oplossings van [[bytsoda]] word gebruik om uitstoot van die gas teen te gaan. Bytsoda vernietig fosgeen volgens: <ref name="Ryan"/>

::<math> COCl_2 +5OH^{-} \to {CO_3}^{2-} + 2Cl^{-} +2H_2O </math>

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Chemiese wapens]]
[[Kategorie:Organiese verbindings]]