Wys bron van Oganesson

<div style="font-size:90%;">
{{Elementboks opskrif | getal=118 | simbool=Og | naam=oganesson | links=[[tennessien]] | regs=ununennium | bo=[[radon|Rn]] | onder=(Uho) | kleur1=#ecfefc | kleur2=gray }}
{{Elementboks reeks | [[edelgas]]se }}
{{Elementboks groepperiodeblok | groep=18 | periode=7 | blok=p }}
{{elementboks voorkoms | onbekend, waarskynlik kleurloos }}
{{Elementboks atoommassa gpm | voorspel, (314)}}
{{Elementboks ekonfig | moontlik &#91;[[radon|Rn]]&#93; 5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup> 7s<sup>2</sup> 7p<sup>6</sup><br />(geraai op grond van [[radon]]) }}
{{Elementboks eperskil | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 8 }}
{{Elementboks fase | vermoedelik 'n [[gas]] }}
{{Elementboks cas nommer | 54144-19-3 }}
{{Elementboks voetskrif | kleur1=#ecfefc | kleur2=gray }}
</div>

'''Oganesson''' (met die [[chemiese simbool|elementsimbool]] '''Og''') is die naam vir die superswaarelement met die [[atoomgetal]] 118, tans die hoogste atoomgetal toegeken aan 'n element (kyk [[Ontdekking van die chemiese elemente#21ste eeu|elemente wat in die 21ste eeu ontdek is]]). Dit het die tydelike IUPAC-naam "ununoctium" en elementsimbool "Uuo" gehad totdat dit op 28 November 2016 sy nuwe naam gekry het.<ref name="IUPAC-20161130">{{cite news |author=Staff
|title=IUPAC Announces the Names of the Elements 113, 115, 117, and 118
|url=https://iupac.org/iupac-announces-the-names-of-the-elements-113-115-117-and-118/ |date=30 November 2016 |work=IUPAC |accessdate=1 Desember 2016 }}</ref><ref name="NYT-20161201">{{cite news |last=St. Fleur |first=Nicholas |title=Four New Names Officially Added to the Periodic Table of Elements |url=http://www.nytimes.com/2016/12/01/science/periodic-table-new-elements.html |date=1 Desember 2016 |work=New York Times |access-date=1 Desember 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200509021846/https://www.nytimes.com/2016/12/01/science/periodic-table-new-elements.html |archive-date=9 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Dit is genoem na die fisikus Yuri Oganessian, wat 'n belangrike rol gespeel het in die ontdekking van die swaarste elemente op die periodieke tabel.

Oganesson deel waarskynlik eienskappe met ander elemente in sy groep, die [[edelgas]]se, en kom waarskynlik ooreen met [[radon]] in terme van chemiese eienskappe. Sommige navorsers verwys daarom daarna as ''eka-radon''. Dit is waarskynlik die tweede radioaktiewe gasagtige element en die eerste standaard [[halfgeleier|halfgeleidende]] gas.

As kernonstabilitiet vanweë [[radioaktiwiteit]] weggelaat word, verwag wetenskaplikes oganesson is chemies baie meer reaktief as [[xenon]] of [[radon]]. Dit sou waarskynlik stabiele [[oksied]]e (OgO<sub>3</sub>, etc.) sowel as [[chloried]]e en [[fluoried]]e vorm.

== Geskiedenis ==
In [[1999]] het navorsers by die Lawrence Berkeley Nasionale Laboratorium die ontdekking van elemente 116 ([[Livermorium]]) en 118 in ''Physical Review Letters'' aangekondig.<ref>{{cite journal
  | last = Ninov
  | first = Viktor
  | authorlink = 
  | coauthors = K. E. Gregorich, W. Loveland, A. Ghiorso, D. C. Hoffman, D. M. Lee, H. Nitsche, W. J. Swiatecki, U. W. Kirbach, C. A. Laue, J. L. Adams, J. B. Patin, D. A. Shaughnessy, D. A. Strellis, and P. A. Wilk
  | title = Observation of Superheavy Nuclei Produced in the Reaction of <sup>86</sup>Kr with <sup>208</sup>Pb
  | journal = Physical Review Letters
  | volume = 83
  | issue = 6-9
  | pages = 1104–1107
  | date = 1999-05-27
  | url = http://prola.aps.org/abstract/PRL/v83/i6/p1104_1?qid=a064607e43de02b9&qseq=1&show=25
  | doi = 10.1103/PhysRevLett.83.1104
  | accessdate = 2006-10-20 }}</ref>

Die navorsers het beweer hulle het die reaksie uitgevoer:
: <math>\,^{86}_{36}\mathrm{Kr} + \,^{208}_{82}\mathrm{Pb} \, \to \,^{293}_{118}\mathrm{Uuo} + 1 \; ^1_0\mathrm{n} \; </math>

Die jaar daarna het hulle die bewering teruggetrek nadat ander navorsers nie hulle resultate kon herhaal nie.<ref>{{cite news |url=http://enews.lbl.gov/Science-Articles/Archive/118-retraction.html |publisher=Berkeley Lab |author=Public Affairs Department |title=Results of element 118 experiment retracted |date=21 Julie 2001 |access-date=17 Oktober 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510082507/https://enews.lbl.gov/Science-Articles/Archive/118-retraction.html |archive-date=10 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
In Junie 2002 het die direkteur van die laboratorium aangekondig die aanvanklike bewering omtrent die ontdekking van die twee elemente was gegrond op data wat deur die hoofouteur, Victor Ninov, versin is.

Die Amerikaanse groep wou die element ''ghiorsium'' noem na Albert Ghiorso voordat hulle die bewering moes terugtrek.

Op [[10 Oktober]] [[2006]] kondig navorsers by die Gesamentlike Instituut vir Kernnavorsing in Doebna, [[Rusland]], in ''Physical Review C'' aan hulle het ununoctium-294 vervaardig deur die botsing van [[kalifornium]]-249-atome en [[kalsium-48]]-ione indirek waar te neem:<ref>{{cite web |last=Sanderson |first=Katherine |title=Heaviest element made – again |work=nature@news.com |publisher=Nature |date=17 Oktober 2006 |url=http://www.nature.com/news/2006/061016/full/061016-4.html |access-date=19 Oktober 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200516072856/https://www.nature.com/news/2006/061016/full/061016-4.html |archive-date=16 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |author=Phil Schewe and Ben Stein |title=Elements 116 and 118 Are Discovered |work=Physics News Update |publisher=American Institute of Physics |date=17 Oktober 2006 |url=http://www.aip.org/pnu/2006/797.html |access-date=19 Oktober 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203095740/http://www.aip.org/pnu/2006/797.html |archive-date=3 Desember 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref>

: <math>\,^{249}_{98}\mathrm{Cf} + \,^{48}_{20}\mathrm{Ca} \, \to \,^{294}_{118}\mathrm{Uuo} + 3 \; ^1_0\mathrm{n} \; </math>

Die navorsingspan het bestaan uit werknemers van die Gesamentlike Instituut vir Kernnavorsing en die Lawrence Livermore Nasionale Laboratorium in [[Kalifornië]], [[VSA]]. Die vervalprodukte van drie atome van oganesson, nie die atome self nie, is in Doebna waargeneem. 'n [[Halfleeftyd]] van 0,89 ms is waargeneem: <sup>294</sup>Og verval na <sup>290</sup>[[Flerovium|Fl]] deur [[alfaverval]]. <sup>290</sup>Og is baie onstabiel en verval binne 'n breukdeel van 'n sekonde na <sup>286</sup>[[Flerovium|Fl]], wat ook spontane splyting kan ondergaan of kan alfaverval na <sup>282</sup>[[Copernicium|Cn]], wat spontane splyting sal ondergaan.<ref>{{cite journal
  | last = Oganessian
  | first = Yu. Ts.
  | authorlink = 
  | coauthors = Utyonkov, V.K.; Lobanov, Yu.V.; Abdullin, F.Sh.; Polyakov, A.N.; Sagaidak, R.N.; Shirokovsky, I.V.; Tsyganov, Yu.S.; Voinov, Yu.S.; Gulbekian, G.G.; Bogomolov, S.L.; B. N. Gikal, A. N. Mezentsev, S. Iliev; Subbotin, V.G.; Sukhov, A.M.; Subotic, K; Zagrebaev, V.I.; Vostokin, G.K.; Itkis, M. G.; Moody, K.J; Patin, J.B.; Shaughnessy, D.A.; Stoyer, M.A.; Stoyer, N.J.; Wilk, P.A.; Kenneally, J.M.; Landrum, J.H.; Wild, J.H.; en Lougheed, R.W.
  | title = Synthesis of the isotopes of elements 118 and 116 in the <sup>249</sup>Cf and <sup>245</sup>Cm+<sup>48</sup>Ca fusion reactions
  | journal = Physical Review C
  | volume = 74
  | issue = 4
  | pages = 044602
  | date = 2006-10-09
  | url = http://link.aps.org/abstract/PRC/v74/e044602
  | doi = 10.1103/PhysRevC.74.044602
  | accessdate = 2006-10-16 }}</ref>

== Sien ook ==
* [[Ontdekking van die chemiese elemente]]

== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie}}
{{Wikt|oganesson}}
* [http://www.llnl.gov/pao/news/news_releases/2006/NR-06-10-03.html Livermore persverklaring omtrent die ontdekking] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080922035102/http://www.llnl.gov/pao/news/news_releases/2006/NR-06-10-03.html |date=22 September 2008 }}
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Uuo/key.html WebElements.com – Uuo]
* [http://www.apsidium.com/elements/118.htm Apsidium – Oganesson]
* {{cite news|title=U.S., Russian scientists discover new element|url=http://abcnews.go.com/US/wireStory?id=2574354|publisher=[[Reuters]]/ABC News|date=2006-10-16|accessdate=2006-10-16}}
* [http://www.apsidium.com/number/amc.htm Theory of atomic-mass calculation]

{{Navigasie Periodieke tabel}}

[[Kategorie:Oganesson]]