Wys bron van Wright-broers

{{multiple image
| align = 
| image1 = Wilbur Wright-crop.jpg
| width1 = 160
| alt1 = Orville
| caption1 = 
| image2 = Orville Wright 1905-crop.jpg
| width2 = 160
| alt2 = Wilbur
| caption2 = 
| footer = <center>Wilbur (links, toe 38 jaar oud) en Orville Wright in 1905.</center>
}}
Die '''Wright-broers''' – '''Orville''' ([[19 Augustus]] [[1871]] – [[30 Januarie]] [[1948]]) en '''Wilbur''' ([[16 April]] [[1867]] – [[30 Mei]] [[1912]]) – was twee Amerikaanse lugvaartpioniers wat oor die algemeen erkenning gekry het vir die uitvind, bou, en vlieg met die wêreld se eerste suksesvolle gemotoriseerde vliegtuig.<ref name="wb-smithson-edu">{{cite web |title=The Wright Brothers and the invention of the aerial age |publisher=Smithsonian Institution |department=National Air & Space Museum |url=http://www.nasm.si.edu/wrightbrothers/ |access-date=21 September 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150813220152/http://airandspace.si.edu/exhibitions/wright-brothers/online/ |archive-date=13 Augustus 2015}}</ref><ref name="wb-wstate-univ">{{cite conference |first=Mary Ann |last=Johnson |date=28 September  2001 |title=Program&nbsp;3 |book-title=Following the footsteps of the Wright Brothers: Their sites and stories symposium papers |conference =Following in the Footsteps of the Wright Brothers: Their Sites and Stories |url=http://corescholar.libraries.wright.edu/following/symposium/program/3/ |access-date=16 August 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150619100928/http://corescholar.libraries.wright.edu/following/symposium/program/3/ |archive-date=19 June 2015}}</ref><ref name="BBC News">{{cite news |title=Flying through the ages |work=BBC News |date=19 Maart 1999 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/special_report/1998/11/98/great_balloon_challenge/299568.stm |access-date=17 Julie 2009 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141021044458/http://news.bbc.co.uk/2/hi/special_report/1998/11/98/great_balloon_challenge/299568.stm |archive-date=21 Oktober  2014}}</ref> Hulle het die eerste beheerde, volgehoue vlug van 'n swaarder-as-lug aangedrewe [[vliegtuig]] met die  [[Wright-broers se eerste vliegtuig|''Wright Flyer'']] op [[17 Desember]] [[1903]], 6&nbsp;km suid van [[Kitty Hawk, Noord-Carolina|Kitty Hawk]], [[Noord-Carolina]], uitgevoer. Die broers was ook die eerstes wat vliegtuigkontroles uitgevind het wat vastevlerkvlugte moontlik gemaak het.

In 1904–1905 het die Wright-broers hul "vliegmasjien" ontwikkel om langer en meer aërodinamiese vlugte met die ''Wright Flyer II'' te maak, gevolg deur die eerste werklik praktiese vliegtuig met 'n vaste vlerk, die ''Wright Flyer III''. Die deurbraak van die broers was die skep van 'n drie-as-beheerstelsel wat die vlieënier in staat gestel het om die vliegtuig effektief te stuur en die vliegtuig se ewewig te handhaaf.<ref name="wb-smithson-inventing">{{cite web |title=Inventing a flying machine – the breakthrough concept |series=The Wright Brothers and the invention of the aerial age |publisher=The Smithsonian Institution |url=http://airandspace.si.edu/wrightbrothers/fly/1899/breakthrough.cfm |access-date=5 Maart 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150117154412/http://airandspace.si.edu/exhibitions/wright-brothers/online/fly/1899/breakthrough.cfm |archive-date=17 Januarie 2015}}</ref><ref name="wb-wagg tail-org">{{cite web |title=Wagging Its Tail |publisher=The Wright Story&nbsp;– Inventing the Airplane, wright-brothers.org |url=http://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Inventing_the_Airplane/Wagging_Its_Tail/Wagging_Its_Tail.htm |access-date=5 Maart 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141021232240/http://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Inventing_the_Airplane/Wagging_Its_Tail/Wagging_Its_Tail.htm|archive-date=October 21, 2014}}</ref><ref name="wb-aviation-nps">{{cite web |title=Aviation: From sand dunes to sonic booms |publisher=U.S. National Park Service |url=http://www.nps.gov/nr/travel/aviation/wrightbrothers.htm |access-date=5 Maart 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150610073832/http://www.nps.gov/nr//travel/aviation/wrightbrothers.htm |archive-date=June 10, 2015}}</ref><ref name="wb-aero journal-2003">{{cite journal |first1=Gareth D. |last1=Padfield |first2=Ben |last2=Lawrence |date=Desember 2003 |title=The birth of flight control: An engineering analysis of the Wright brothers' 1902 glider |journal=The Aeronautical Journal |pages=697 |department=Department of Engineering |publisher=The University of Liverpool |url=http://pcwww.liv.ac.uk/eweb/fst/publications/2854.pdf |url-status=live |access-date=23 Januarie 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150523192549/http://pcwww.liv.ac.uk/eweb/fst/publications/2854.pdf |archive-date=23 Mei 2015}}</ref> Hierdie metode bly tot vandag standaard op alle vliegtuie van alle soorte.<ref>Howard 1988, bl. 89.</ref><ref name="Jakab-1997" />{{rp|page=183}} Sedert die begin van hul lugvaartwerk het Wilbur en Orville gefokus op die ontwikkeling van 'n betroubare metode van vlieënierbeheer as die sleutel tot die oplossing van "die vliegprobleem". Hierdie benadering het aansienlik verskil van ander eksperimenteerders van die tyd wat meer klem gelê het op die ontwikkeling van kragtige [[enjin]]s.<ref>Mortimer 2009, p. 2.</ref> Met behulp van 'n klein tuisgeboude [[windtonnel]] het die Wrights meer akkurate [[data]] versamel as ooit tevore, wat hulle in staat gestel het om doeltreffender [[Vlerk (lugvaart)|vlerke]] en [[Skroef (lugvaart)|skroewe]] te ontwerp.<ref name=Jakab-1997>{{cite book
 |last=Jakab |first=Peter L.
 |title=Visions of a Flying Machine: The Wright brothers and the process of invention
 |series=Smithsonian History of Aviation and Spaceflight
 |place=Washington, DC
 |publisher=Smithsonian
 |year=1997
 |isbn=1-56098-748-0
}}</ref>{{rp|page=156}}<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=228}} Hulle eerste Amerikaanse patent behels nie die uitvind van 'n vlieënde masjien nie, maar eerder 'n stelsel van [[Aërodinamika|aërodinamiese]] beheer wat 'n vlieënde masjien se oppervlaktes gemanipuleer het.<ref name="Flying Machine patent">{{cite web |title=Flying machine |id=US&nbsp;Patent 821393 |date=22 Mei 1906 |url=http://www.google.com/patents?vid=USPAT821393&id=h5NWAAAAEBAJ&dq=821,393 |access-date=21 September 2010 }}{{Dooie skakel|date=Desember 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

Die broers het die meganiese vaardighede aangeleer wat noodsaaklik was vir hul sukses deur jare lank in hul winkel in Dayton, [[Ohio]], te werk met drukperse, [[fiets]]e, motors en ander masjinerie. Veral hul werk met fietse het hul oortuiging beïnvloed dat 'n onstabiele voertuig, soos 'n vlieënde masjien, met oefening beheer en gebalanseer kan word. Van 1900 tot hul eerste gemotoriseerde vlugte in laat 1903, het hulle intensiewe toetse met [[Sweeftuig|sweeftuie]] gedoen wat ook hul vaardighede as [[vlieënier]]s ontwikkel het. Hul winkelwerknemer [[Charles Taylor (lugvaartpionier)|Charlie Taylor]] het 'n belangrike deel van die span geword en hul eerste vliegtuigmotor in noue samewerking met die broers gebou.

Die status van die Wright-broers as uitvinders van die vliegtuig is onderhewig aan teenaansprake van verskeie partye. Baie kontroversie duur voort oor die vele mededingende bewerings van vroeë vlieëniers. Edward Roach, historikus van die Dayton Aviation Heritage National Historical Park, voer aan dat die Wrights uitstekende self-geleerde [[ingenieur]]s was wat 'n klein onderneming kon bestuur, maar hulle het nie die sakevaardighede of temperament gehad om die groeiende lugvaartbedryf te oorheers nie.<ref>Roach, Edward J. The Wright Company: From Invention to Industry. Athens, Ohio: Ohio University Press, 2014. {{ISBN|978-0-8214-2051-5}}, page 2.</ref>

== Kinderjare ==
{{multiple image
| align = 
| image1 = Wilbur Wright child.jpg
| width1 = 120
| alt1 = Orville
| caption1 = 
| image2 = Young Orville Wright.jpg
| width2 = 120
| alt2 = Wilbur
| caption2 = 
| footer = <center>Wilbur (links) en Orville as kinders in 1876.</center>
}}
Wilbur en Orville Wright was twee van sewe kinders gebore uit die huwelik van Milton Wright (1828–1917), van Engelse en Nederlandse afkoms, en Susan Catherine Koerner (1831–1889), van Duitse en Switserse afkoms.<ref name="wb-dayton-online">{{cite web|url=http://www.daytonhistorybooks.com/the_wright_brothers_2.html|title=The Wright Brothers, Chapter Two|publisher=Dayton History Books Online|access-date=26 Mei 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150123025900/http://www.daytonhistorybooks.com/the_wright_brothers_2.html|archive-date=23 Januarie 2015|url-status=live}}</ref><ref name="wb-loc-papers">{{cite web|url=https://www.loc.gov/collection/wilbur-and-orville-wright-papers/about-this-collection/|title=Wilbur and Orville Wright Papers at the Library of Congress |publisher=Library of Congress|access-date=26 Mei 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150407222923/http://www.loc.gov/collection/wilbur-and-orville-wright-papers/about-this-collection/|archive-date=7 April 2015|url-status=live}}</ref> Milton Wright se ma, Catherine Reeder, was afstammelinge van die stamvader van die Vanderbilt-familie en die [[Hugenote]] Gano-familie van New Rochelle, New York.<ref>Wright, Milton. The Reeder Family. The Making Of A Township: Being an Account of the Early Settlement and Subsequent Development of Fairmount Township Grant County, Indiana 1829–1917, pages 223–227.</ref> Wilbur is in 1867 naby Millville, Indiana, gebore; Orville in Dayton, Ohio, in 1871.<ref name="The Wright Brothers">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=NzVl2tA6rpUC&q=wright+brothers+Samuel+Wright&pg=PA4|title=The Wright Brothers|isbn=978-1-900747-44-8|last1=Gibbs-Smith|first1=Charles Harvard|year=2002}}</ref>

Die broers was nooit getroud nie. Die ander Wright-broers en susters was Reuchlin (1861–1920), Lorin (1862–1939), Katharine (1874–1929) en die tweeling Otis en Ida (gebore 1870, oorlede as kind). Die direkte vaderlike afkoms gaan terug na 'n Samuel Wright (geb. 1606 in Essex, Engeland) wat na Amerika gevaar het en hom in 1636 in [[Massachusetts]] gevestig het.<ref name="The Wright Brothers" />

Nie een van die Wright-kinders het middelname nie. In plaas daarvan het hul pa hard probeer om hulle kenmerkende voorname te gee. Wilbur is vernoem na Willbur Fisk en Orville na Orville Dewey, beide geestelikes wat Milton Wright bewonder het.<ref>McCullough, 2015, "The Wright Brothers", p. 11.</ref> Hulle was 'Will' en 'Orv' vir hul vriende en in Dayton het hul bure hulle bloot as 'die biskop se kinders', of 'die biskop seuns' geken.

Vanweë hul vader se posisie as biskop in die Church of the United Brethren in Christ, het hy gereeld gereis en die Wrights het gereeld verhuis – twaalf keer voordat hy uiteindelik in 1884 permanent na Dayton teruggekeer het. In die laerskool was  Orville gereeld stout en was by een geleentheid geskors.  In 1878, toe die gesin in Cedar Rapids, [[Iowa]], gewoon het, het hul pa 'n speelgoedhelikopter vir sy twee jonger seuns huis toe gebring. Die toestel was gebaseer op die uitvinding van die Franse lugvaartpionier [[Alphonse Pénaud]]. Dit was ongeveer 30&nbsp;cm lank, gemaak van [[papier]], [[bamboes]] en kurk met 'n rekkie om sy rotor te draai. Wilbur en Orville speel daarmee totdat dit breek, en bou toe hul eie.<ref>[http://www.centennialofflight.net/essay/Wright_Bros/wright_family/WR1.htm "The Wright Family."] ''U.S. Centennial of Flight Commission'', 2003. Besoek 21 September 2010.</ref> In latere jare wys hulle op hul ervaring met die [[speelding]] as die vonk van hul belangstelling in vlieg.<ref name=Crouch-2003>{{cite book
 |last=Crouch |first=Tom D.
 |year=2003
 |title=The Bishop's Boys: A life of Wilbur and Orville Wright
 |place=New York, NY
 |publisher=W.W. Norton & Company
 |isbn=0-393-30695-X
}}</ref>{{rp|pages=56–57}}

== Vroeë loopbaan en navorsing ==
[[Lêer:WrightBrothersHome.jpg|duimnael|Wright-broers se ouerhuis in Hawthornstraat 7, Dayton omstreeks 1900. Wilbur en Orville het in die 1890's die onderdak stoep gebou.]]
Beide broers het hoërskool toe gegaan, maar nie diplomas ontvang nie. Die skielike verhuising van die gesin in 1884 van Richmond, [[Indiana]], na Dayton, Ohio, waar die gesin gedurende die 1870's gewoon het, het Wilbur verhinder om sy diploma te ontvang nadat hy vier jaar op hoërskool voltooi het. Die diploma is op 16 April 1994 postuum toegeken aan Wilbur, wat sy 127ste verjaardag sou wees.<ref>[http://www.waynet.org/facts/default.htm Waynet Facts and Fun Information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120603023514/http://www.waynet.org/facts/default.htm |date= 3 Junie 2012 }} Wayne County, IN. Besoek op 5 Julie 2015</ref>

Aan die einde van 1885 of vroeg in 1886 is Wilbur met 'n hokkiestok in die gesig geslaan terwyl hy saam met vriende 'n [[yshokkie]]wedstryd gespeel het, waartydens hy sy voortande verloor het. Hy was tot op daardie stadium sterk en atleties gebou, en hoewel sy beserings nie besonder ernstig voorgekom het nie, het hy hom begin teruggetrek. Hy was van plan om by Yale te studeer. In plaas daarvan spandeer hy die volgende paar jaar grootliks huisgebonde. Gedurende hierdie tyd sorg hy vir sy ma, wat terminaal siek was aan [[tuberkulose]], en spandeer baie tyd in die biblioteek van sy vader waar hy lees. Hy was ook sy vader behulpsaam in tye van omstredenheid in die kerk,<ref name="Jakab-1997" />{{rp|page=164}} Hy het ook sy ongemak uitgespreek oor sy eie gebrek aan ambisie.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=130}}

Orville verlaat die hoërskool na sy juniorjaar om 'n [[Drukkerswese|drukkery]] te begin in 1889, nadat hy sy eie [[drukpers]] ontwerp en gebou het met die hulp van Wilbur. Wilbur het by die drukkery aangesluit, en in Maart het die broers 'n weekblad, die ''West Side News'', bekendgestel. Daaropvolgende uitgawes het Orville as uitgewer vermeld en Wilbur as redakteur op die opskrifbanier. In April 1890 omskep hulle die [[koerant]] in 'n dagblad, ''The Evening Item'', maar dit hou slegs vier maande. Hulle fokus toe op kommersiële drukwerk. Een van hul kliënte was die vriend en klasmaat van Orville, [[Paul Laurence Dunbar]], wat internasionaal bekendheid verwerf het as 'n baanbrekende [[Afro-Amerikaanse]] [[digter]] en [[skrywer]]. Vir 'n kort tydjie druk die Wrights die ''Dayton Tattler'', 'n weekblad wat Dunbar geredigeer het.<ref name="wb-nps-chapter4">{{cite web|url=http://www.nps.gov/history/history/online_books/daav/chap4.htm|title=What Dreams We Have – Chapter 4|author=Paul Laurence Dunbar|publisher=National Park Service, nps.gov|date=2003|access-date=21 September 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20070815192635/http://www.nps.gov/history/history/online_books/daav/chap4.htm|archive-date=15 Augustus 2007|url-status=dead}}</ref>
[[Lêer:Wright_St_Clair_bicycle.jpg|links|duimnael|'n Wright-broers se fiets by die National Air and Space Museum ]]
Ten einde te kapitaliseer op die nasionale fietsgier (aangemoedig deur die uitvinding van die veiligheidsfiets en die aansienlike voordele daarvan bo die ontwerp van die ''penny-farthing'') het die broers in Desember 1892 'n herstel- en verkoopswinkel (die ''Wright Cycle Exchange'', later die ''Wright Cycle Company'') oopgemaak en in 1896 begin met die vervaardiging van hul eie handelsmerkfiets.<ref name="wb-centennial-bicycle">"The Van Cleve bicycle that the Wrights built and sold." ''U.S. Centennial of Flight Commission'', 2003.</ref> Hulle het hierdie poging aangewend om hul groeiende belangstelling in vliegkuns te finansier. In die vroeë of middel 1890's het hulle koerant- of tydskrifartikels gesien en waarskynlik foto's van die dramatiese sweeftuigvlugte van [[Otto Lilienthal]] in Duitsland.

Die jaar 1896 het drie belangrike lugvaartgebeurtenisse meegebring. In Mei het die Smithsonian Institution-sekretaris, [[Samuel Langley]], suksesvol 'n onbemande stoomaangedrewe vastevlerk-modelvliegtuig gevlieg. In die middel van die jaar het die ingenieur en lugvaartowerheid van [[Chicago]], [[Octave Chanute]], verskeie individue laat vergader wat verskillende soorte sweeftuie oor die sandduine langs die oewer van die [[Michiganmeer]] getoets het. In Augustus sterf Lilienthal tydens 'n val met sy sweeftuig.{{refn|Crouch (2003)<ref name="Crouch-2003" /> Chapter&nbsp;10: "The year of the flying machine" and Chapter&nbsp;11: "Octave chanute".}} Hierdie gebeure het die broers laat nadink, veral Lilienthal se dood. Die Wright-broers noem sy dood later as die tydstip toe hul ernstige belangstelling in vliegnavorsing begin het.<ref name="airandspace.si.edu">{{cite web |url=https://airandspace.si.edu/exhibitions/wright-brothers/online/fly/1899/forefathers.cfm | title=The Wright brothers – fore-fathers of flight |department=National Air & Space Museum |publisher=The Smithsonian Institution}}</ref>

Wilbur het gesê:"Lilienthal was sonder twyfel die grootste van die voorgangers, en die wêreld is baie aan hom verskuldig."<ref name="airandspace.si.edu" /> In Mei 1899 skryf Wilbur 'n brief<ref>[http://siarchives.si.edu/history/exhibits/documents/wrightmay301899.htm "Wilbur Wright 30 Mei 1899 Brief aan Smithsonian."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090626145921/http://siarchives.si.edu/history/exhibits/documents/wrightmay301899.htm |date=26 Junie 2009 }} '' Smithsonian Plakboek: Letters uit die argief ''. Ontsluit: 21 September 2010.</ref> aan die Smithsonian Instituut en vra inligting en publikasies oor [[lugvaart]].<ref>Howard 1988, bl. 30.</ref> Op grond van die werk van sir George Cayley, Chanute, Lilienthal, [[Leonardo da Vinci]] en Langley, het hulle daardie jaar met hul meganiese lugvaarteksperimente begin.

Die Wright-broers het altyd 'n verenigde beeld aan die publiek voorgehou, en gesamentlik die eer vir hul uitvinding gedeel. Biograwe merk op dat Wilbur in 1899–1900 die inisiatief geneem het deur van 'my' masjien en 'my' planne te skryf voordat Orville diep betrokke geraak het, toe die eerste persoon enkelvoud die meervoud 'ons'  geword het. Skrywer James Tobin beweer, "dit is onmoontlik om hom voor te stel dat Orville, briljant soos hy was, die dryfveer was wat hul werk begin het en dit van die agterkamer van 'n winkel in Ohio tot konferensies met kapitaliste, presidente en konings gehou het. Will het dit gedoen. Hy was die leier, van die begin tot die einde."<ref>Tobin 2004, bl. 92.</ref>

=== Idees oor beheer ===
[[Lêer:WrightBrothers1899Kite.jpg|duimnael|Wright 1899-vlieër: voor- en sy-aansig, met kontrolestokke. Vlerkvervorming word in die onderste aansig getoon. (Wright-broers tekening in die Library of Congress)]]
Ondanks Lilienthal se lot het die broers sy strategie gesteun: Om  sweef te oefen ten einde die kuns van beheer onder die knie te kry voordat hulle met motoraangedrewe vlug probeer. Die dood van die Britse lugvaartpionier Percy Pilcher in 'n ander vliegongeluk in Oktober 1899 het net hul mening versterk dat 'n betroubare metode van vlieënierbeheer die sleutel was tot 'n suksesvolle en veilige vlug. Aan die begin van hul eksperimente beskou hulle beheer as die onopgeloste derde deel van "die vliegprobleem". Hulle het geglo dat daar reeds voldoende belowende kennis van die ander twee kwessies – vlerke en [[enjin]]s – bestaan.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=166}}

Die plan van die Wright-broers het dus skerp verskil van meer ervare praktisyns van die dag, veral [[Clément Ader]], [[Hiram Maxim]] en Langley, wat almal kragtige enjins gebou het, dit aan vliegtuie vasgeheg het wat met ongetoetsde beheertoestelle toegerus was, en na verwagting sonder die vorige vlieg ervaring in die lug moes opstyg. Alhoewel hulle saamstem met Lilienthal se idee van oefen, het die Wrights gesien dat sy metode van balans en beheer deur sy liggaamsgewig te verskuif onvoldoende was.<ref>Tobin 2004, p. 53.</ref> Hulle was vasbeslote om iets beters te vind.

Op grond van waarneming het Wilbur tot die gevolgtrekking gekom dat [[voël]]s die hoek van die punte van hul vlerke verander het om hul liggame regs of links te laat rol.<ref>Tobin 2004, bl. 70.</ref> Die broers het besluit dat dit ook 'n goeie manier is om 'n vlieënde masjien te draai – om soos 'n voël te "draai" of "leun" in die draai en net soos 'n persoon wat op 'n fiets ry, 'n ervaring waarmee hulle deeglik vertroud was. Net so belangrik, hulle het gehoop dat hierdie metode herstel sal moontlik maak as die wind die masjien eenkant kantel (laterale balans). Hulle wonder hoe hulle dieselfde effek met mensgemaakte vlerke kan bereik en het uiteindelik vlerkbuiging ontdek toe Wilbur 'n lang binnebuis by die fietswinkel ledig gedraai het.<ref>Tobin 2004, bl. 53–55.</ref>

Ander lugvaartondersoekers beskou vlug asof dit nie werklik verskil van oppervlaktebeweging nie, behalwe dat die oppervlak verhewe sou wees. Hulle het gedink in terme van 'n skip se roer vir stuur, terwyl die vlieënde masjien in wese gelyk in die lug was, net soos 'n trein of 'n motor of 'n skip aan die oppervlak. Die idee om doelbewus aan die een kant te leun of te rol, het óf ongewens gelyk óf het nie by hulle denke opgekom nie.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|pages=167–168}} Sommige van die ondersoekers, insluitende Langley and Chanute, was op soek na die ontwykende ideaal of "inherente stabiliteit", glo dat die vlieënier van 'n vlieënde masjien nie  vinnig genoeg sou  op windturbulensie kon reageer om meganiese kontroles effektief te gebruik nie. Die Wright-broers, aan die ander kant, wou hê dat die vlieënier absolute beheer moes hê.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=168–169}} Om hierdie rede het hul vroeë ontwerpe geen toegewings gemaak vir ingeboude stabiliteit nie (soos tweevlakkige vlerke). Hulle het doelbewus hul eerste aangedrewe ''Flyer'' uit 1903 ontwerp met anhedrale (hangende) vlerke, wat inherent onstabiel is, maar minder vatbaar vir stormwind was.

== Vlugte ==
=== Aanloop tot vlieg ===
[[Lêer:Park Ranker Wright Brothers Memorial.JPG|links|duimnael|Demonstrasie van 'n replika van die Wright-broers se boksvlieër uit 1899 by die Wright Brothers National Memorial.]]
Op 27 Julie 1899 het die broers die manipulasie tegniek op hul vlerke getoets deur 'n dubbelvlerkvlieër met 'n vlerkspan van 45&nbsp;cm en 'n geboë vlerk met 'n koord van 30&nbsp;cm te bou en te laat vlieg. As die vlerke skeefgetrek of gedraai is, het die agterrand wat afbeweeg of draai, meer opwaartse steun gebied as die teenoorgestelde vlerk,  wat 'n rolbeweging veroorsaak het. Die manipulasie word beheer deur koorde tussen vlieër en gekruiste plankies wat deur die vlieërbeheerder vasgehou word. In ruil daarvoor was die vlieër onder laterale beheer.<ref name="hc">{{cite book |last1=Combs |first1=Harry |title=Kill Devil Hill: Discovering the Secret of the Wright Brothers |date=1979 |publisher=TernStyle Press, Ltd. |location=Englewood |isbn=0-940053-02-0 |pages=68–71}}</ref>

In 1900 is die broers na Kitty Hawk, Noord-Carolina, om met hul bemande sweefeksperimente te begin. In sy antwoord op Wilbur se eerste brief het Octave Chanute die middel-Atlantiese kus voorgestel vir sy gereelde wind en sagte sandagtige landingsoppervlak. Wilbur het ook data van die Amerikaanse weerburo aangevra en ondersoek, en besluit op Kitty Hawk<ref>{{cite web|url= https://babel.hathitrust.org/cgi/ssd?id=mdp.39015003322461;seq=87;num=23 |title=The papers of Wilbur and Orville Wright, including the Chanute-Wright letters and other papers of Octave Chanute. Marvin W. McFarland, editor., v.1. – Text-only – Full View |date=13 September 1900|publisher=McGraw-Hill / HathiTrust Digital Library|access-date= 19 Maart 2017|quote= Ek het Kitty Hawk gekies omdat dit die plek was wat die beste aan die vereiste voorwaardes voldoen. Om steun in die lug te bewerkstellig, is dit nodig om met redelike groot vlerke daardeur te beweeg teen 'n snelheid van vyftien of twintig myl per uur. … As die wind met die regte spoed waai, kan ondersteuning sonder beweging met verwysing na die grond verkry word. Dit is veiliger om in die wind te oefen, mits dit nie te veel opgebreek word in stormwinde en skielike rukwinde deur heuwels, bome nie.}}</ref><ref>{{cite document|title=The papers of Wilbur and Orville Wright, including the Chanute-Wright letters and other papers of Octave Chanute. (Book view) |page=23 |date=13 September 1900|publisher=McGraw-Hill |hdl = 2027/mdp.39015003322461}}</ref> nadat hy inligting ontvang het van die [[meteoroloog]] wat daar gestasioneer was.<ref name="wb-first-five-flights">{{cite journal |first=Carroll F. |last=Gray |date=Augustus 2002 |title=The first five flights, the slope and winds of Big Kill Devil Hill – the first flight reconsidered |journal=WW1 AERO – the Journal of the Early Aeroplane |issue=177 |url=http://www.thewrightbrothers.org/fivefirstflights.html |via=TheWrightBrothers.org |access-date=21 September 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150423162519/http://www.thewrightbrothers.org/fivefirstflights.html |archive-date=23 April 2015}}</ref><ref>{{cite web|url= https://www.loc.gov/collections/wilbur-and-orville-wright-papers/articles-and-essays/collection-highlights/kitty-hawk/ |title=Letter from J. J. Dosher, Weather Bureau, to Wilbur Wright, 16 Augustus 1900 Kitty Hawk |publisher=Library of Congress – Wilbur and Orville Wright Papers|access-date=19 Maart 2017}}</ref>

Kitty Hawk, hoewel afgeleë, was nader aan Dayton as ander plekke wat Chanute voorgestel het, insluitend [[Kalifornië]] en [[Florida]]. Die plek het hulle ook privaatheid teen [[verslaggewer]]s gebied, wat die Chanute-eksperimente van 1896 aan die Michiganmeer van 1896 byna in 'n sirkus verander het. Chanute het die Wrights elke seisoen van 1901 tot 1903 in die kamp besoek en hul sweefeksperimente gesien, maar nie die aangedrewe vlugte nie.

=== Sweeftuie ===
[[Lêer:Chanute-Herring 1896 hang glider.jpg|duimnael|Chanute se hangsweeftuig van 1896. Die vlieënier kan Augustus Herring wees.]]
Die Wright-broers het die ontwerp van hul vlieër en volgrootte sweeftuie gebaseer op werk wat in die 1890's deur ander lugvaartpioniers gedoen is. Hulle het die basiese ontwerp aangeneem van die Chanute-Herring tweedekker hangsweefvliegtuig ("dubbeldekker" soos die Wrights dit genoem het), wat goed gevlieg het in die 1896-eksperimente naby Chicago, en lugvaartdata oor [[Stukrag|hefkrag]] gebruik wat Otto Lilienthal gepubliseer het. Die Wrights het die vlerke met 'n kromming van die boonste oppervlak ontwerp.

Die broers het nie hierdie beginsel self ontdek nie, maar dit wel uitgebreid benut. Sir George Cayley se wetenskaplike bespreking van die beter hefkrag van 'n gekromde oppervlak in vergelyking met 'n plat oppervlak is wetenskaplik bespreek. Lilienthal, wie se werk die Wrights noukeurig bestudeer het, het gekromde vlerke in sy sweeftuie gebruik, wat die voordeel bo plat oppervlaktes in vlug bewys. Die houtsparre tussen die vlerke van die Wright-sweeftuig is vasgemaak deur drade in hul eie weergawe van Chanute se aangepaste Pratt-stut, 'n brugbou-ontwerp wat hy gebruik het vir sy dubbeldekkersweeftuig (aanvanklik gebou as 'n driedekker). Die Wrights het die horisontale hoogteroer voor op die vlerke gemonteer eerder as agter, en blykbaar geglo dat hierdie funksie sou help om 'n neusduik te vermy of te beskerm soos die een wat Lilienthal doodgemaak het.<ref name="Jakab-1997" />{{rp|page=73}} Wilbur het verkeerdelik geglo dat 'n stert nie nodig was nie,<ref>{{cite web |last=Wright |first=Wilbur |date=September 18, 1901 |title=Some aeronautical experiments |publisher=Western Society of Engineers |via=MS State U. Libraries |url=http://invention.psychology.msstate.edu/inventors/i/Wrights/library/Aeronautical.html |access-date=14 Julie 2010}}</ref> en hul eerste twee sweeftuie het nie een gehad nie.

Volgens sommige Wright-biograwe het Wilbur waarskynlik tot 1902 al die sweefwerk gedoen, miskien om sy gesag as ouer broer uit te oefen en Orville te beskerm teen enige mislukkings, aangesien hy nie aan hul pa, biskop Wright, sou wou verduidelik as Orville beseer word nie.<ref>Howard 1988, p. 52.</ref><ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=198}}

{| class="wikitable"
|+ Sweeftuigbesonderhede<ref>[http://www.wright-brothers.org/Information_Desk/Just_the_Facts/Just_the_Facts_Intro/Just_the_Facts_Intro.htm "Just the Facts."] ''Wright Brothers Aeroplane Company''. Besoek op 18 April 2012.</ref>
! !! Vlerkspan!!Vlerkarea!! Koordlyn !! Kromming !! Slankheidsverhouding!!Lengte  !!Massa
|-
| '''1900''' ||{{convert|17|ft|6|in|m|abbr=on}}|| {{convert|165|sqft|m2|0|abbr=on}}  || {{convert|5|ft|m|0|abbr=on}} ||1/20|| 3.5:1
 ||{{convert|11|ft|6|in|m|abbr=on}}||{{convert|52|lb|kg|abbr=on}}
|-
|'''1901'''|| {{convert|22|ft|m|0|abbr=on}} ||{{convert|290|sqft|m2|0|abbr=on}} ||{{convert|7|ft|m|abbr=on}}||1/12,*1/19||3:1||{{convert|14|ft|m|abbr=on}} ||{{convert|98|lb|kg|abbr=on}}
|-
|'''1902'''||{{convert|32|ft|1|in|m|abbr=on}}||{{convert|305|sqft|m2|0|abbr=on}}||{{convert|5|ft|m|abbr=on}}||1/20–1/24||6.5:1||{{convert|17|ft|m|abbr=on}} ||{{convert|112|lb|kg|abbr=on}}
|}
<nowiki>*</nowiki> (Hierdie vlerkprofiel het ernstige stabiliteitsprobleme veroorsaak; die Wrights het die kromming gemodifiseer.)

==== 1900 ====
[[Lêer:WrightBrothers1900Glider.jpg|duimnael|Die sweeftuig van 1900. Geen foto is geneem met 'n vlieënier aan boord nie]]
Die broers het slegs 'n paar dae in die vroeë herfs van 1900 by Kitty Hawk met die sweeftuig gevlieg. In die eerste toetse, waarskynlik op 3 Oktober, was Wilbur aan boord terwyl die sweeftuig gevlieg word as 'n vlieër, nie ver bokant die grond nie, met mans onder wat toue vasgehou het.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|pages=188–189}} Meeste van die vlieër se toetse was onbeman, met sandsakke of kettings en selfs 'n plaaslike seuntjie as teengewig.<ref>{{cite web |url=http://www.wright-brothers.org/History_Wing/History_of_the_Airplane/Century_Before/Road_to_Kitty_Hawk/Road_to_Kitty_Hawk.htm |title=The road to Kitty Hawk |website=wright-brothers.org |access-date=12 Januarie 2016}}, "The Wrights send 10-year-old Tom Tate, William’s nephew up on the glider as they fly it like a kite."</ref>

Hulle het vlerkvorming getoets met behulp van beheertoue van die grond af. Die sweeftuig is ook onbeman getoets terwyl dit aan 'n klein tuisgemaakte toring gehang is. Wilbur, maar nie Orville nie, het op 'n enkele dag, 20 Oktober, ongeveer 'n dosyn sweefvlugte onderneem. Vir hierdie toetse het die broers 10&nbsp;km suid verskuif tot by Kill Devil Hills, 'n groep sandduine tot 30&nbsp;m hoog (waar hulle die volgende drie jaar kamp opgeslaan het). Alhoewel die sweeftuig se styging minder was as wat verwag is, het dit die broers aangemoedig omdat die voorste hoogteroer van die tuig goed gewerk het en daar geen ongelukke was nie. Die klein aantal sweefslae het egter beteken dat hulle nie hul vlerkmanipulasie 'n ware toets kon gee nie.

Die vlieënier het, soos beplan, plat op die onderste vlerk gelê om aërodinamiese weerstand te verminder. As 'n sweeftog eindig, was die vlieënier veronderstel om homself in 'n vertikale posisie te laat sak deur 'n opening in die vlerk en op sy voete te land met sy arms om die raam. Binne 'n paar sweefpogings het hulle egter ontdek dat die vlieënier op die vlerk kan bly sonder onnodige gevaar tydens die landing. Hulle het die volgende vyf jaar al hul vlugte in daardie posisie gemaak.

==== 1901 ====
[[Lêer:Wright1901GliderBottom.jpg|duimnael|Orville met die 1901 sweeftuig, sy neus hemelwaarts gewys; dit het geen stert gehad nie.]]
[[Lêer:Wright 1901 glider landing.jpg|duimnael|Wilbur net nadat hy die 1901 sweeftuig geland het. Sweeftuiglandingsmerke is agter dit sigbaar, en merke van 'n vorige landing word voor gesien; Kill Devil Hills, Noord-Carolina.]]
Voordat Wilbur in die somer van 1901 terugkeer na Kitty Hawk, publiseer hy twee artikels, "''The Angle of Incidence''" in ''The Aeronautical Journal'' en "''The Horizontal Position While Gliding Flight''" in die ''Illustrierte Aeronautische Mitteilungen''. Die broers het al die voorraad saamgebring wat hulle gedink het nodig was om selfonderhoudend by Kitty Hawk te wees. Behalwe dat hulle weer in tente woon, bou hulle 'n kombinasie-werkswinkel en vliegtuigloods. Die konstruksie is 7,6&nbsp;m lank en 4,9&nbsp;m breed, en die punte het na bo oopgemaak vir maklike toegang vir die sweeftuie.<ref name="hc" />{{rp|129–130}}

In die hoop om die hefkrag te verbeter, het hulle die sweeftuig van 1901 met 'n veel groter vlerkoppervlak gebou en tientalle vlugte in Julie en Augustus gedoen met afstande van 15 tot 122&nbsp;m.<ref>[http://www.wright-brothers.org/Information_Desk/Just_the_Facts/Kites_&_Gliders/1901_Glider.htm "1901 Wright Glider"] Wright Brothers Aeroplane Company. Besoek op 11 April 2014.</ref> Die sweeftuig het 'n paar keer gestol, maar die valskerm-effek van die voorwaartse hoogteroer het Wilbur in staat gestel om 'n veilige plat landing te maak in plaas van 'n neusduik. Hierdie voorvalle het die Wrights nog sterker geneë gemaak aan die neusvlerkontwerp wat hulle eers in 1910 prysgegee het. Die sweeftuig het egter twee groot teleurstellings opgelewer. Dit het slegs 'n derde van die hefkrag opgelewer en soms teenoor die beoogde rigting van 'n draai uitgewyk – 'n probleem wat later 'n rolroergier genoem word – toe Wilbur die vlerkmanipulasiebeheer gebruik het. Tydens die reis huis toe het 'n diep moedelose Wilbur aan Orville opgemerk dat die mens oor duisend jaar nie sou vlieg nie.<ref>Kelly 2002, bl. 42</ref>

Die swak hefkrag van die sweeftuie het daartoe gelei dat die Wrights die akkuraatheid van Lilienthal se gegewens bevraagteken het, sowel as die 'Smeaton-koëffisiënt' van lugdruk, 'n waarde wat meer as 100 jaar lank gebruik is en deel was van die aanvaarde vergelyking vir hefkrag.
:: {|  class="wikitable"
|+ Die hefkragvergelyking
|<math>L = k\;S\;V^2\;C_L</math>
L = hefkrag in pond <br />
k = lugdruk koëffisiënt (Smeaton-koëffisiënt)<br />
S = totale oppervlakte van die hefoppervlak in vierkante voet <br />
V = snelheid (teenwind plus grondspoed) in myl per uur<br />
C<sub>L</sub> = hefkoëffisiënt (wissel met vlerkvorm)
|}

Die Wrights het hierdie vergelyking gebruik om die hoeveelheid hefkrag wat 'n vlerk sou produseer, te bereken. Deur die jare is 'n wye verskeidenheid waardes vir die Smeaton-koëffisiënt gemeet; Chanute het tot 50 van hulle geïdentifiseer. Wilbur het geweet dat Langley byvoorbeeld 'n laer getal as die tradisionele een gebruik het. Wilbur wou die korrekte Smeaton-waarde bevestig en sy eie berekeninge uitgevoer met behulp van metings wat ingesamel is tydens vlieër en sweefvlugte van die 1901 sweeftuig. Sy resultate het korrek getoon dat die koëffisiënt baie naby 0,0033 was (soortgelyk aan die getal wat Langley gebruik het), nie die tradisionele 0,0054 nie, wat die voorspelde styging aansienlik sou oordryf.<ref name=Crouch-1989>{{cite book
 |last=Crouch |first=Tom D.
 |year=1989
 |title=The Bishop's Boys
}}</ref>{{rp|pages=220–221}}
[[Lêer:WB Wind Tunnel.jpg|links|duimnael|Replika van die Wright-broers se windtonnel by die Virginia Air and Space Center]]
Die broers het besluit om uit te vind of Lilienthal se gegewens vir die hefkoëffisiënte korrek is. Hulle het 'n eksperimentele apparaat ontwerp wat bestaan uit 'n vrydraaiende fietswiel wat horisontaal voor die stuur van 'n fiets gemonteer is. Die broers het om die beurt die fiets sterk getrap en lugvloei oor die horisontale wiel geskep. 'n [[Vlerkprofiel]] en 'n plat plaat wat 90° weg gemonteer is, is vertikaal aan die wiel vasgemaak. Soos die lug by die vlerkprofiel verby beweeg, sou die hefkrag wat dit genereer, indien dit nie versteur word nie, die wiel laat draai.

Die plaat was georiënteer sodat sy sleur die wiel in die teenoorgestelde rigting van die lugvloei sou druk. Die vlerkprofiel en die plaat is in spesifieke groottes gemaak, volgens Lilienthal se meting. Die plaat was georiënteer sodat sy sleur die wiel in die teenoorgestelde rigting van die lugvloei sou druk. Die [[sleurkrag]] wat deur die vlerkprofiel gegenereer word, sou presies gelyk wees aan die [[weerstand]] wat deur die plaat gegenereer word en dus sou die [[wiel]] nie kon draai nie. Toe die broers die toestel toets, draai die wiel egter. Die eksperiment bevestig hul vermoede dat óf die standaard Smeaton-koëffisiënt óf Lilienthal se hef- en sleepkoëffisiënte – of almal – verkeerd was.<ref name="KittyHawkBox">{{cite web |url=http://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Inventing_the_Airplane/Kitty_Hawk_in_a_Box/Kitty_Hawk_in_a_Box.htm |title=Kitty Hawk in a box |series=Wright Brothers Aeroplane Company |website=wright-borthers.org |access-date=11 April 2014}}</ref><ref name="Crouch-1989" />{{rp|pages=221–222}}

Hulle het toe 'n 1,8&nbsp;m lange [[windtonnel]] in hul winkel gebou en tussen Oktober en Desember 1901 stelselmatige toetse op tientalle miniatuurvlerke uitgevoer.<ref name=Dodson>Dodson, M.G. (2005) [http://archive.rubicon-foundation.org/3585 "An Historical and Applied Aerodynamic Study of the Wright Brothers' Wind Tunnel Test Program and Application to Successful Manned Flight."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110905162319/http://archive.rubicon-foundation.org/3585 |date= 5 September 2011 }} ''United States Naval Academy'', Tegniese Verslag, Volume USNA-334. Besoek:21 September 2010.</ref>

Die "balanse" wat hulle uitgedink en binne die tonnel gemonteer het om die vlerke te hou, het kru gelyk, gemaak van fietsspeke en skrootmetaal, maar was "so krities vir die uiteindelike sukses van die Wright-broers soos die sweeftuie."<ref name="Crouch-1989" />{{rp|page=22}} Die toestelle het die broers in staat gestel om die hefkrag teen die weerstand te balanseer en die prestasie van elke vlerk akkuraat te bereken. Hulle kon ook sien watter vlerke goed werk terwyl hulle deur die inkykvenster bo in die tonnel gekyk het. Die toetse het 'n magdom waardevolle data opgelewer wat nog nooit vantevore bekend was nie en het getoon dat die swak hefkrag van die 1900- en 1901-sweeftuie geheel en al te wyte was aan 'n verkeerde Smeaton-waarde, en dat Lilienthal se gepubliseerde data redelik akkuraat was vir die toetse wat hy gedoen het.<ref name="KittyHawkBox" /><ref name="Crouch-1989" />{{rp|page=226}}

Voor die gedetailleerde windtonneltoetse het Wilbur op Chanute se uitnodiging na [[Chicago]] gereis om 'n lesing te gee aan die Western Society of Engineers op 18 September 1901. Hy het 'n deeglike verslag oor die 1900–1901 sweeftuigeksperimente aangebied en sy toespraak met 'n lanternskyfie  vertoning van foto's aangevul. Wilbur se toespraak was die eerste openbare verslag van die broers se eksperimente.<ref>{{cite web |last=Wright |first=Wilbur |title=Aeronautical Experiments |url=http://invention.psychology.msstate.edu/i/Wrights/library/Aeronautical.html}}</ref> 'n Verslag is in die joernaal van die vereniging gepubliseer, wat toe afsonderlik gepubliseer is as 'n afdruk getiteld ''Some Aeronautical Experiments'' in 'n 300 uitgawe oplaag.<ref>{{cite magazine |title=[no title cited] |date=February 2006 |magazine=Book and Magazine Collector |number=265 |page=15}}</ref>

==== 1902 ====
[[Lêer:WrightGlidersSideBySide.jpg|duimnael|Links, 1901-sweeftuig gevlieg deur Wilbur (links) en Orville. Regs, 1902-sweeftuig gevlieg deur Wilbur (regs) en Dan Tate, hul helper. Drastiese verbetering in prestasie is duidelik. Die 1901-sweeftuig vlieg teen 'n steil invalshoek as gevolg van swak hefkrag en hoë sleur. Daarteenoor vlieg die 1902-sweeftuig teen 'n baie platter hoek en hou sy kettinglyne byna vertikaal regop, wat duidelik 'n baie beter hefkrag-sleurverhouding toon.<ref>[http://airandspace.si.edu/exhibitions/wright-brothers/online/fly/1902/perfecting.cfm "Perfecting the Control System"], Inventing a Flying Machine, The Wright Brothers and the Invention of the Aerial Age, The Smithsonian Institution, National Air and Space Museum. Besoek op 6 April 2014.</ref>]]
Lilienthal het 'swaaiarm'-toetse op slegs 'n paar vlerkvorms gemaak, en die Wrights het verkeerdelik aanvaar dat die data van toepassing sou wees op hul vlerke, wat 'n ander vorm gehad het. Die Wrights het 'n groot stap vorentoe geneem en basiese windtonneltoetse op 200 skaalmodelvlerke van baie vorms en vleuelkurwes gedoen, gevolg deur gedetailleerde toetse op 38 van hulle. 'n Belangrike ontdekking was die voordeel van langer, nouer vlerke: in lugvaartkundige terme, vlerke met 'n groter aspekverhouding (vlerkspan gedeel deur die koordlyn – die vlerk se voor-na-agter afmeting). Sulke vorms het baie beter hefkrag-sleurverhouding gebied as die stomper vlerke wat die broers tot dusver probeer het. Met hierdie kennis, en 'n meer akkurate Smeaton-getal, het die Wrights hul 1902-sweeftuig ontwerp.

Die windtonneltoetse, wat van Oktober tot Desember 1901 gedoen is, is deur biograaf Fred Howard beskryf as "die mees deurslaggewende en vrugbare lugvaarteksperimente wat ooit in so 'n kort tyd uitgevoer is met so min materiaal en teen so 'n lae koste".<ref>Howard 1988, bl. 72.</ref> In hul September 1908 ''Century Magazine''-artikel het die Wrights verduidelik: "Die berekeninge waarop alle vlieënde masjiene gebaseer was, was onbetroubaar, en … elke eksperiment het eenvoudig in die donker getas … Ons het dit alles opsy gesit en besluit om geheel en al op ons eie ondersoeke te vertrou."<ref>{{cite magazine |last1=Wright |first1=Orville |last2=Wright |first2=Wilbur |collaboration=Wright Brothers Aeroplane Company |date=September 1908 |title=The Wright Brothers aeroplane |magazine=Century Magazine |url=https://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Showing_the_World/Tragedy_at_Fort_Myer/Wright_Brothers_Aeroplane.htm |via=Wright-Brothers.org |access-date=7 Maart 2021}}</ref>

Die 1902-sweeftuigvlerk het 'n platter vlerkprofiel gehad, met die kromming verminder tot 'n verhouding van 1-in-24, in teenstelling met die vorige dikker vlerk. Die groter aspekverhouding is bereik deur die vlerkspan te vergroot en die koordlyn te verkort. Die sweeftuig het ook 'n nuwe strukturele kenmerk gehad: 'n Vaste, agterste vertikale rigtingroer, wat die broers gehoop het draaiprobleme sou uitskakel. Die 1902-sweeftuig het egter probleme ondervind in dwarswinde en steil kantelingdraaie, wanneer dit soms in die grond gespiraal het – 'n verskynsel wat die broers "putgrawery" genoem het. Volgens Combs, "Hulle het geweet dat wanneer die vroeëre 1901-sweeftuig gekantel het, dit sywaarts deur die lug sou begin gly, en as die sybeweging nie reggestel word nie, of te vinnig plaasvind, die sweeftuig in 'n onbeheerde draaibeweging sou gaan. Nou, met vertikale vinne bygevoeg om dit reg te stel, het die sweeftuig weer in 'n draaibeweging gegaan, maar in die teenoorgestelde rigting, met die neus wat afwaarts swaai.” <ref name="hc" />{{rp|149,158–168}}
[[Lêer:1902 WrightBrosGlider.jpg|links|duimnael|Wilbur Wright loods die 1902-sweeftuig oor die Kill Devil Hills, 10 Oktober 1902. Die enkele agterste rigtingroer is stuurbaar; dit het die oorspronklike vaste dubbelrigtingroer vervang.]]
Orville het blykbaar gevisualiseer dat die vaste rigtingroer  die effek van regstellende vlerkbuiging weerstaan wanneer hy probeer afplat van 'n draai. Hy het in sy dagboek geskryf dat ek die nag van 2 Oktober “’n nuwe vertikale rigtingroer uitgeredineer het”. Die broers het toe besluit om die agterste rigtingroer beweegbaar te maak om die probleem op te los.<ref>Anderson 2004, bl. 134.</ref> Hulle het die rigtingroer geskarnier en dit aan die vlieënier se kromtrek "wieg" gekoppel, so 'n enkele beweging deur die vlieënier het gelyktydig vlerkdraaiing en rigtingroerdefleksie beheer. Die apparaat het die agterrand van die rigtingroer laat wegdraai van watter kant van die vlerke ook al meer sleur (en styging) ervaar het as gevolg van kromming. Die opponerende druk wat geproduseer word deur die rigtingroer te draai, het regstellende vlerkbuiging moontlik gemaak om betroubaar gelykvlug te herstel na 'n draai of 'n windversteuring. Verder, toe die sweeftuig in 'n draai ingeval het, het rigtingroerdruk die effek van differensiële sleur oorkom en die neus van die vliegtuig in die rigting van die draai gewys, wat nadelige slingerbeweging uitskakel.

Kortom, die Wrights het die ware doel van die beweegbare vertikale rigtingroer ontdek. Die rol daarvan was nie om die rigting van vlug te verander, soos 'n rigtingroer in vaart doen nie, maar eerder om die vliegtuig korrek te posisioneer of in lyn te bring tydens kanteldraaie en wanneer herstel van draaie en windversteurings.<ref>Culick, Fred E.C. [http://www.wrightflyer.org/wp-content/uploads/2012/10/Flight-Mechanics-In-Modern-Terms.pdf "What the Wright brothers did and did not understand about flight mechanics – in modern terms."] Pasadena, California: ''American Institute of Aeronautics and Astronautics: California Institute of Technology'', Paper AIAA-2001-3385, 37th AIAA/ASME/SAE/ASEE Joint Propulsion Conference and Exhibit, July 8–11, 2001. Besoek op 20 Februarie 2017.</ref> Die werklike draai – die verandering in rigting – is gedoen met rolbeheer deur vlerkmanipulasie te gebruik. Die beginsels het dieselfde gebly toe rolroers vlerkmanipulasie vervang het.

Met hul nuwe metode het die Wrights op 9 Oktober vir die eerste keer ware beheer om die beurt behaal, 'n groot mylpaal. Van 20 September tot die laaste weke van Oktober het hulle meer as duisend vlugte gesweef. Die langste duur was tot 26 sekondes, en die langste afstand meer as 180&nbsp;m. Nadat hulle hefkrag, beheer en stabiliteit getoon het, het die broers nou hul fokus op die probleem van aandrywing gerig.<ref name="hc" />{{rp|161,171–175}}

So het drie-as-beheer ontwikkel: vlerkdraai vir rol (laterale beweging), vorentoe hoogteroer vir steek (op en af) en agterste rigtingroer vir swaai (van kant tot kant). Op 23 Maart 1903 het die Wrights aansoek gedoen vir hul bekende [[patent]] vir 'n "Vliegmasjien", gebaseer op hul suksesvolle 1902-sweeftuig. Sommige lugvaarthistorici glo dat die toepassing van die drie-assige vlugbeheerstelsel op die 1902-sweeftuig gelykstaande was aan, of selfs meer betekenisvol, as die toevoeging van aandrywing tot die 1903 ''Flyer''. Peter Jakab van die Smithsonian beweer dat perfeksie van die 1902-sweeftuig in wese die uitvinding van die vliegtuig verteenwoordig.<ref>Langewiesche 1972, p. 163.</ref><ref name="Jakab-1997" />{{rp|pages=183–184}}

=== Die byvoeging van aandrywing ===
Benewens die ontwikkeling van die hefkragvergelyking, het die broers ook die vergelyking vir sleur ontwikkel. Dit is van dieselfde vorm as die hefkragvergelyking, behalwe dat die sleurkragkoëffisiënt die hefkragkoëffisiënt vervang, en sleurkrag in plaas van hefkrag bereken word. Hulle het hierdie vergelyking gebruik om die vraag te beantwoord: "Is daar genoeg krag in die enjin om 'n stukrag te produseer wat voldoende is om die weerstand van die totale raam te oorkom …," in die woorde van Combs. Die Wrights het toe "... die trekkrag in ponde op verskeie dele van hul vliegtuig gemeet, insluitend die trekkrag op elk van die vlerke van die tweedekker in gelyke posisie in bekende windsnelhede … Hulle het ook 'n formule vir krag-tot-gewigsverhouding en skroefdoeltreffendheid wat sou antwoord of hulle die krag wat nodig is aan die skroewe kan verskaf al dan nie om die stukrag te lewer om vlug te handhaaf … hulle het selfs die stukrag van hul skroewe bereken tot binne 1 persent van die stukrag wat werklik gelewer is ..."<ref name="hc" />{{rp|181–186,367–375}}
[[Lêer:Wright brothers engine 17.jpg|duimnael|'n Wright-enjin, reeksnommer 17, c. 1910, uitgestal by die New England Air Museum]]
In 1903 het die broers die enjinaangedrewe ''[[Wright Flyer]]'' gebou, met hul voorkeurmateriaal vir konstruksie, sparhout,<ref>{{cite web|url=http://www.nasm.si.edu/exhibitions/gal100/wright1903.html|title=Exhibitions|date=28 April 2016|access-date=21 November 2021|archive-date=25 Desember 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225123954/https://airandspace.si.edu/exhibitions|url-status=dead}}</ref> 'n sterk en liggewig hout, en ''Pride of the West''-moeselien vir oppervlakbedekkings. Hulle het ook hul eie houtskroewe, ontwerp en uitgekerf, en 'n doelgeboude [[petrolenjin]] in hul fietswinkel laat vervaardig. Hulle het gedink [[Skroef (lugvaart)|skroefontwerp]] sou 'n eenvoudige saak wees en was bedoel om data van [[skeepsbou]] aan te pas. Hul biblioteeknavorsing het egter geen gevestigde formules vir óf see- óf lugskroewe, openbaar nie, en hulle het geen seker beginpunt gevind nie. Hulle het die vraag bespreek en beredeneer, soms heftig, totdat hulle tot die gevolgtrekking gekom het dat 'n lugvaartskroef in wese 'n vlerk is wat in die vertikale vlak roteer.<ref name="Crouch-1989" />{{rp|pages=242–243}} Op grond daarvan het hulle data van meer windtonneltoetse gebruik om hul skroewe te ontwerp.  Die voltooide blaaie was net meer as agt voet lank, gemaak van drie gelamineerde gegomde sparhout. Die Wrights het besluit op dubbele "stoot"-skroewe (teenroterende om wringkrag te kanselleer), wat op 'n groter hoeveelheid lug sou inwerk as 'n enkele relatief stadige skroef en nie lugvloei oor die voorrand van die vlerke versteur nie.

Wilbur het 'n Maart 1903-inskrywing in sy notaboek gemaak wat aandui dat die prototipe skroef 66% doeltreffend was. Moderne windtonneltoetse op presiese kopieë van die  1903-skroewe toon dat hulle meer as 75% doeltreffend was onder die toestande van die eerste vlugte, "'n merkwaardige prestasie", en het eintlik 'n piekdoeltreffendheid van 82% gehad.<ref>{{cite magazine
 | last1 = Ash      | first1 = Robert L.
 | last2 = Britcher | first2 = Colin P.
 | last3 = Hyde     | first3 = Kenneth W.
 | date  = Desember 2003
 | title = 100&nbsp;years of flight
 | at = supplement, Prop-Wrights
 | magazine = Mechanical Engineering
 |url=http://www.memagazine.org/supparch/flight03/propwr/propwr.html
 |url-status=dead
 |archive-url=https://web.archive.org/web/20040705082042/http://www.memagazine.org/supparch/flight03/propwr/propwr.html
 |archive-date=5 Julie 2004 }}</ref> Die Wrights het aan verskeie enjinvervaardigers geskryf, maar nie een kon in hul behoefte aan 'n voldoende liggewig kragbron voorsien nie. Hulle het hulle tot hul winkelwerktuigkundige, Charlie Taylor, gewend, wat 'n enjin in net ses weke gebou het in noue oorleg met die broers.<ref name="Crouch-1989" />{{rp|page=245}}
[[Lêer:Wright First Flight 1903Dec17 (full restore 115, colorized).jpg|links|duimnael|Die eerste vlug van die Wright Flyer, 17 Desember 1903, Orville vlieënier, Wilbur hardloop langs die  vlerkpunt.]]
Om die gewig laag te hou, is die enjinblok van [[aluminium]] gegiet, 'n seldsame praktyk destyds. Die Wright/Taylor-enjin het 'n primitiewe weergawe van 'n [[vergasser]] gehad, en het geen brandstofpomp gehad nie. Petrol is deur [[swaartekrag]] gevoer vanaf die brandstoftenk wat op 'n vlerkstut gemonteer is tot in 'n kamer langs die silinders waar dit met [[lug]] gemeng is: Die brandstof-lugmengsel is toe verdamp deur hitte van die [[krukas]], wat dit in die [[silinder]]s gedwing het.<ref>{{cite web |series=Inventing a Flying Machine |title=Engine |publisher=The Smithsonian Institution |url=https://airandspace.si.edu/exhibitions/wright-brothers/online/fly/1903/engine.cfm |access-date=7 Maart 2014}}</ref>

Die skroefaandrywingkettings, wat soos dié van fietse lyk, is deur 'n vervaardiger van swaardiens-motorkettings verskaf.<ref>Howard 1988, bl. 108–109.</ref> Die ''Flyer'' het minder as 'n duisend [[dollar]] gekos, in teenstelling met meer as $50 000 in staatsfondse wat aan Samuel Langley gegee is vir sy man-draende ''Great Aerodrome''<ref>Tobin 2004, bl. 192.</ref> In 1903 was $1 000 gelykstaande aan $29 000 in 2020. Die ''Wright Flyer'' het 'n vlerkspan van 12,3&nbsp;m, gewig van 274&nbsp;kg,<ref>{{cite web |title=''Wright Flyer&nbsp;I'' |website=Wright-Brothers.org |url=http://www.wright-brothers.org/Information_Desk/Just_the_Facts/Airplanes/Flyer_I.htm |access-date=31 Januarie 2013}}</ref> en het 'n 12 perdekrag (8,9 kW), 82&nbsp;kg enjin gehad.<ref>Tobin 2004, bl. 159.</ref>

Op 24 Junie 1903 het Wilbur 'n tweede aanbieding in Chicago aan die Western Society of Engineers gedoen. Hy het besonderhede gegee oor hul 1902-eksperimente en sweefvliegvlugte, maar vermy enige melding van hul planne vir enjinaangedrewe vlug.<ref name="hc" />{{rp|186–187}}

=== Eerste enjinaangedrewe vlug in Desember 1903 ===
[[Lêer:19031228 Machine That Flies - The Newark Daily Advocate.jpg|duimnael|Binne weke na die eerste aangedrewe vlug, het hierdie koerant in Ohio beskryf "wat die Wright-broers se uitvinding bereik het" – na jare se sweeftuigtoetse, vier suksesvolle vlugte in 'n aangedrewe vlieëer wat "geen ballonaanhegsels van enige aard het nie, maar ondersteun word in die lug deur 'n paar aerokurves, of vlerke, wat "Santos-Dumont en Lebaudys, met hul stuurbare ballonne … in die duisternis" plaas.<ref name="NewarkDailyAdvocate_19031228">{{cite news|title=Machine that flies / What the Wright brothers' invention has accomplished|date=December 28, 1903|newspaper=The Newark Daily Advocate|location=Newark, Ohio, U.S.|page=7|url=https://newspaperarchive.com/newark-advocate-dec-28-1903-p-7/}}</ref>]]
[[Lêer:19060107 Another attempt to solve aerial navigation problem - Wright Brothers - The New York Times.jpg|duimnael|Hierdie 1906-artikel beskryf hoe die Wrights se eksperimente uitgevoer is in "streng geheimhouding vir etlike jare", met "nie meer as 'n dosyn persone" wat in die geheim was nie.<ref name="NYTimes_19060107">{{cite news|title=Another attempt to solve aerial navigation problem|url=https://newspaperarchive.com/new-york-times-jan-07-1906-p-12/|newspaper=[[The New York Times]]|date=7 Januarie 1906|page=2}} (page&nbsp;2 of the ''[[New York Times]]'' "Magazine" section)</ref>Een binnekringpersoon het gesê dat die broers "nie na skouspelagtige sukses gesoek het nie", en eerder hul "progressiewe opeenhoping van ervarings" beskryf het, insluitend geleidelike vordering van sweeftuie na aangedrewe vlug, en van reguit vlugte na kringe wat vereis dat die vliegtuig gedraai word.<ref name="NYTimes_19060107" /> Die verslag het berig "'n  geringe sukses om aan die einde van die somer van 1903 deur die lug te vlieg".<ref name="NYTimes_19060107" /> Daar word gesê dat die Wrights vlugbeheerkwessies opgelos het om op 20 September 1904 beheerde draaie op 'n sirkelbaan van een myl te bereik, gevolg deur vyf minute vlugte in die daaropvolgende weke, en 'n 24 myl, 38 minute vlug in die somer 1905.<ref name="NYTimes_19060107" />]]
In die kamp by Kill Devil Hills het die Wrights weke se vertragings verduur wat veroorsaak is deur gebreekte skroefasse tydens enjintoetse. Nadat die skagte vervang is (wat twee reise terug na Dayton vereis het), het Wilbur 'n muntgooi gewen en op 14 Desember 1903 'n vlugpoging van drie sekondes gedoen, wat ná opstyg tot stilstand gekom het en geringe skade aan die ''Flyer'' veroorsaak het. Omdat 13 Desember 1903 'n Sondag was, het die broers daardie dag geen pogings aangewend nie, al was die weer goed, so hul eerste aangedrewe toetsvlug het plaasgevind op die 121ste herdenking van die eerste [[warmlugballon]]-toetsvlug wat die [[Montgolfier-broers]] gedoen het, op [[14 Desember]] [[1782]]. In 'n boodskap aan hul familie het Wilbur na die toetse verwys as 'slegs gedeeltelike sukses' en gesê: "die krag is genoeg, en behalwe vir 'n geringe fout as gevolg van 'n gebrek aan ervaring met hierdie masjien en hierdie metode om te begin, sou die masjien ongetwyfeld pragtig gevlieg het."<ref>Kelly 2002, pp. 112–113.</ref>

Na herstelwerk het die Wrights uiteindelik op [[17 Desember]] [[1903]] in die lug opgestyg, en elk twee vlugte van gelyk grond in 'n ysige teenwind tot 43&nbsp;km per uur gemaak. Die eerste vlug, deur Orville om 10:35 vm., van 37&nbsp;m in 12 sekondes, teen 'n spoed van slegs 10,9&nbsp;km per uur oor die grond, is in 'n [[:Lêer:First flight2.jpg|bekende foto]] gedokumenteer.<ref name="WDL">{{cite web |title = Telegram from Orville Wright in Kitty Hawk, North Carolina, to his father announcing four successful flights, December 17, 1903 |website = World Digital Library |date = 17 Desember 1903 |url=http://www.wdl.org/en/item/11372/ |access-date = 21 Julie 2013}}</ref> Die volgende twee vlugte was ongeveer 53 en 61&nbsp;m ver deur onderskeidelik Wilbur en Orville. Hulle hoogte was ongeveer 3&nbsp;m bo die grond.<ref name="wb-first-five-flights"/> Die volgende is Orville Wright se weergawe van die laaste vlug van die dag:<ref>Kelly 1943, bl. 101–102.</ref>

{{Quote|text=Wilbur het die vierde en laaste vlug omstreeks 12 uur begin. Die eerste paar honderd voet was op en af, soos voorheen, maar teen die tyd dat driehonderd voet afgelê is, was die masjien baie beter onder beheer. Die baan vir die volgende vier of vyfhonderd voet het maar min golwing gehad. Maar toe hy ongeveer aghonderd voet uit was, het die masjien weer begin vooroor draai, in een van sy afwaartse bewegings, die grond getref. Die afstand oor die grond is gemeet was 852 voet; die tyd van die vlug was 59 sekondes. Die raam wat die voorste roer ondersteun was erg gebreek, maar die grootste deel van die masjien is glad nie beskadig nie. Ons het geskat dat die masjien oor 'n dag of twee weer in 'n toestand gestel sou kon word vir verdere vlugte.}}

Vyf mense het die vlugte aanskou: Adam Etheridge, John T. Daniels (wat die beroemde "eerste vlug"-foto geneem het met Orville se vooraf-geposisioneerde kamera), en Will Dough, almal van die Amerikaanse regering se kus-reddingspan; area sakeman W.C. Brinkley; en Johnny Moore, 'n tienerseun wat in die area gewoon het. Nadat die mans die ''Flyer'' van sy vierde vlug teruggesleep het, het 'n kragtige windvlaag dit verskeie kere omgekeer, ten spyte van die helpers se poging om dit vas te hou. Die ''Wright Flyer'' is erg beskadig en het nooit weer gevlieg nie.<ref>Howard 1988, bl. 139.</ref> Die broers het die vliegtuig huis toe laat vervoer, en jare later het Orville dit gerestoureer, dit aan verskeie Amerikaanse plekke geleen vir uitstalling, daarna aan 'n Britse museum (sien Smithsonian-dispuut hieronder), voordat dit uiteindelik in 1948 in die Smithsonian-instelling, waar dit tans nog steeds is, geïnstalleer is.

Die Wrights het 'n [[Telegrafie|telegram]] oor die vlugte aan hul pa gestuur en versoek dat hy die "pers in kennis stel".<ref name="WDL" /> Die ''Dayton Journal'' het egter geweier om die storie te publiseer en gesê die vlugte was te kort om belangrik te wees. Intussen, teen die broers se wense, het 'n telegraafoperateur hul boodskap aan 'n [[Virginië]]-koerant uitgelek, wat 'n hoogs onakkurate nuusartikel saamgestel het wat die volgende dag in verskeie koerante elders herdruk is, insluitend Dayton.<ref name="Crouch-1989" />{{rp|pages=271–272}}<ref>{{cite web |url=http://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Inventing_the_Airplane/December_17_1903/Virginia_Pilot_Story.htm |title=''Virginian-Pilot'' story |series=In their own words |website=Wright-Brothers.org |access-date=29 Januarie 2013}}</ref>

Die Wrights het in Januarie hul eie feitelike verklaring aan die pers uitgereik.<ref name="Crouch-1989" />{{rp|page=274}}  Nietemin het die vlugte nie publieke opgewondenheid geskep nie – self by mense wat daarvan geweet het – en die nuus het gou vervaag. In [[Parys]], egter het lede van die  Aero Club of France, wat reeds gestimuleer is deur Chanute se verslae van Wrights se sweeftuig suksesse, die nuus ernstiger opgeneem en hul pogings verskerp om die broers in te haal.<ref>{{cite book |first=C.H. |last=Gibbs-Smith |title=The Rebirth of European Aviation |year=1974 |pages=64–9 |isbn=978-0-11-290180-8 |location=London, UK |publisher=HMSO}}</ref>

'n Ontleding in 1985 deur professor Fred E.C. Culick en Henry R. Jex het getoon dat die 1903 ''Wright Flyer'' so onstabiel was dat dit byna onhanteerbaar was deur enigiemand behalwe die Wrights, wat hulself in die 1902-sweeftuig opgelei het.<ref>{{cite book |last1=Abzug |first1=Malcolm J. |first2=E. Eugene |last2=Larrabee |title=Airplane Stability and Control: A history of the technologies that made aviation possible |date=23 September 2002 |edition=2nd |publisher= (cambridge.org) |isbn=978-0-521-80992-4 |url=http://assets.cambridge.org/97805218/09924/sample/9780521809924ws.pdf |access-date=21 September 2010}}</ref> In 'n poging om die vlug te herhaal tydens die geleentheid se 100ste herdenking op 17 Desember 2003, het Kevin Kochersberger, wat 'n presiese replika geloods het, misluk in sy poging. Dit het getoon dat die sukses wat die Wright-broers behaal het toe te skryf kan word aan  hul loodsvaardigheid.<ref>{{cite AV media |url=https://www.youtube.com/watch?v=S3b1avsSw3g&t=136 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211122182153/https://www.youtube.com/watch?v=S3b1avsSw3g&t=136 |archive-date=2021-11-22 |via=YouTube |title=Attempt to recreate Wright brothers flight fails |publisher=AP Archive |medium=video |access-date=2021-11-22 |url-status=bot: unknown }}</ref>

=== Vestiging van legitimiteit ===
[[Lêer:1904WrightFlyer.jpg|duimnael|Wilbur wat byna vier sirkels by Huffman Prairie vlieg, ongeveer 2+3⁄4 myl in 5 minute 4 sekondes; vlug 82, 9 November 1904]]
In 1904 het die Wrights die ''Wright Flyer II'' gebou. Hulle het besluit om die koste van reis en die bring van voorrade na die Outer Banks te vermy en het 'n vliegveld by Huffman Prairie, 'n koeiweiding 13&nbsp;km noordoos van Dayton, opgerig. Die Wrights het in hul vliegskoolbrosjure na die vliegveld verwys as Simms Station. Hulle het toestemming gekry om die veld huurvry te gebruik van eienaar en bankpresident Torrance Huffman.

Hulle het verslaggewers genooi na hul eerste vlugpoging van die jaar op 23 Mei, op voorwaarde dat geen foto's geneem word nie. Enjinprobleme en swak winde het enige vlugte verhoed, en hulle kon 'n paar dae later slegs 'n baie kort sprong vlugte regkry met minder verslaggewers teenwoordig. Biblioteek van die Kongres-historikus Fred Howard het verwys na  spekulasie dat die broers opsetlik versuim het om te vlieg om verslaggewers se belangstelling in hul eksperimente te laat verloor. Of dit waar is, is nie bekend nie, maar na hul swak vertoning het plaaslike koerante hulle feitlik geïgnoreer vir die volgende jaar en 'n half.<ref>Howard 1998, bl. 154–155.</ref>

Die Wrights was bly om vry te wees van die afleiding van verslaggewers. Die afwesigheid van nuusmanne het ook die kans verminder dat mededingers hul metodes kon leer. Na die Kitty Hawk-aangedrewe vlugte, het die Wrights 'n besluit geneem om te begin onttrek uit die fietsbesigheid sodat hulle kon konsentreer op die skep en bemarking van 'n praktiese vliegtuig.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|pages=273–274}} Dit was finansieel riskant, aangesien hulle nie ryk of die regering befonds was nie (anders as ander eksperimenteerders soos Ader, Maxim, Langley en Santos-Dumont).  Die Wright-broers het nie die luukse gehad om hul uitvinding te kon weggee nie: dit moes hul hoof inkomste bron wees. So het hul geheimhouding verskerp, aangemoedig deur advies van hul patentprokureur, Henry Toulmin, om nie besonderhede van hul masjien bekend te maak nie.
[[Lêer:WrightBrothersFirstCircleFlightLogBook.gif|links|duimnael|Wilbur se logboek wat 'n diagram en data vir eerste sirkelvlug op 20 September 1904 toon.]]
[[Lêer:WrightFlyer1904Circling.jpg|duimnael|Wilbur wat byna vier sirkels by Huffman Prairie vlieg, ongeveer 2+3⁄4 myl in 5 minute 4 sekondes; vlug 82, 9 November 1904.]]
By Huffman Prairie het ligter winde opstygings moeiliker gemaak, en hulle moes 'n langer wegspringspoor gebruik as die 18&nbsp;m spoor wat by Kitty Hawk gebruik was. Die eerste vlugte in 1904 het probleme met longitudinale stabiliteit aan die lig gebring, wat opgelos is deur [[ballas]] by te voeg en die stutte vir die hoogteroer te verleng.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=286}}  Gedurende die lente en somer het hulle baie harde landings ervaar, wat dikwels die vliegtuig beskadig en geringe beserings veroorsaak het. Op 13 Augustus, met 'n onondersteunde opstyg, het Wilbur uiteindelik hul beste Kitty Hawk-poging oortref met 'n vlug van 400&nbsp;m. Toe besluit hulle om 'n gewig-aangedrewe katapult te gebruik om opstygings makliker te maak en het dit op 7 September vir die eerste keer probeer.<ref>Howard 1998, bl. 161</ref>

Op 20 September 1904 het Wilbur die eerste volledige sirkel in die geskiedenis gevlieg deur 'n bemande swaarder-as-lug-aangedrewe masjien, wat 1 244&nbsp;m in ongeveer 'n minuut en 'n half bereik het.<ref>Howard 1998, bl. 161</ref> Hulle twee beste vlugte was 9 November deur Wilbur en 1 Desember deur Orville, wat elk vyf minute oorskry en byna drie myl in byna vier sirkels afgelê het.<ref>Howard 1998, bl. 162–163</ref> Teen die einde van die jaar het die broers sowat 50 minute in die lug deurgebring in 105 vlugte oor die taamlik nat 34 hektaar weiding, wat, merkwaardig genoeg, vandag feitlik onveranderd is van sy oorspronklike toestand en nou deel is van die Dayton Aviation Heritage National Historical Park, aangrensend aan Wright-Patterson Lugmagbasis.

Die Wrights het die gehawende en baie herstelde vliegtuig geskrap, maar die enjin gered, en in 1905 'n nuwe vliegtuig, die ''Flyer III'', gebou. Nietemin het hierdie ''Flyer'' aanvanklik dieselfde marginale prestasie as die eerste twee gelewer. Sy eerste vlug was op 23 Junie en die eerste paar vlugte was nie langer as 10 sekondes nie.<ref name="Winchester">Winchester 2005, bl. 311.</ref> Nadat Orville op 14 Julie 'n ernstige en potensieel noodlottige ongeluk gehad het, het hulle die Flyer herbou met die voorste hoogteroer en agterste roer beide vergroot en verskeie voete verder van die vlerke geplaas. Hulle het ook 'n aparte kontrole vir die agterste roer geïnstalleer in plaas daarvan om dit soos voorheen aan die vlerk-kromtrek "wieg" te koppel.<ref>’n  Wright-broers brief [[commons:File:WrightAeroClubLetterPg1.jpg|(page 1]], [[commons:File:WrightAeroClubLetterPg2.jpg|page 2)]] aan die Aero Club of America beskryf die lang vlugte en verskaf 'n lys van ooggetuies.(Dayton Metro Biblioteek.)</ref>

Elkeen van die drie asse – steek, rol en gier – het nou sy eie onafhanklike beheer gehad. Hierdie wysigings het stabiliteit en beheer aansienlik verbeter, wat 'n reeks van ses dramatiese "lang vlugte" moontlik gemaak het wat wissel van 17 tot 38 minute en 11–24 myl (39&nbsp;km) rondom die driekwartmyl-baan oor Huffman Prairie tussen 26 September en 5 Oktober. Wilbur het die laaste en langste vlug gemaak, 39,4&nbsp;km in 38 minute en 3 sekondes, wat geëindig het met 'n veilige landing toe die brandstof opgrraak het. Die vlug is deur 'n aantal mense gesien, insluitend verskeie genooide vriende, hul pa Milton, en naburige boere.<ref>A Wright brothers letter [[commons:File:WrightAeroClubLetterPg1.jpg|(page 1]], [[commons:File:WrightAeroClubLetterPg2.jpg|page 2)]] aan die Aero Club of America beskryf die lang vlugte en verskaf 'n lys van ooggetuies.(Dayton Metro Biblioteek.)</ref>
[[Lêer:Wright Flyer III above.jpg|duimnael|''Wright Flyer III'' geloods deur Orville oor Huffman Prairie, 4 Oktober 1905. Vlug #46, wat 20+3⁄4 myl dek in 33 minute 17 sekondes; die laaste gefotografeerde vlug van die jaar]]
Verslaggewers het die volgende dag opgedaag (slegs hul tweede verskyning op die veld sedert Mei die vorige jaar), maar die broers het geweier om te vlieg. Die lang vlugte het die Wrights oortuig dat hulle hul doel bereik het om 'n vlieënde masjien van "praktiese nut" te skep wat hulle kon aanbied om te verkoop.

Die enigste foto's van die vlugte van 1904–1905 is deur die broers geneem. ('n Paar foto's is beskadig in die Groot Dayton-vloed van 1913, maar die meeste het ongeskonde oorleef.) In 1904 het die Ohio-byeboerdery-sakeman Amos Root, 'n tegnologie-entoesias, 'n paar vlugte gesien, insluitend die eerste sirkel. Artikels wat hy vir sy byeboerdery-tydskrif geskryf het, was die enigste gepubliseerde ooggetuieverslae van die Huffman Prairie-vlugte, behalwe vir die onindrukwekkende vroeë hop wat plaaslike nuusmanne gesien het. Root het 'n verslag aan die tydskrif ''Scientific American'' aangebied, maar die redakteur het dit van die hand gewys. Gevolglik was die nuus nie wyd bekend buite Ohio nie, en is dit dikwels met skeptisisme ontmoet. Die Paryse uitgawe van die ''Herald Tribune'' het 'n 1906-artikel  ''Wrights "Flyers or liars?''" gepubliseer.

In die komende jare sou die Dayton-koerante die tuisdorp Wright-broers met trots as nasionale helde vier, maar die plaaslike verslaggewers het op een of ander manier een van die belangrikste stories in die geskiedenis gemis, soos dit 'n paar kilometer van hul voorstoep af gebeur het. J.M. Cox, wat destyds die ''Dayton Daily News'' gepubliseer het, het die houding van koerantmanne – en die publiek – in daardie dae uitgespreek toe hy jare later erken het: "Eerlik gesê, niemand van ons het dit geglo nie."<ref>Tobin 2004, bl. 211.</ref>

'n Paar koerante het artikels oor die lang vlugte gepubliseer, maar geen verslaggewers of fotograwe was daar nie. Die gebrek aan splinternuwe ooggetuie-persdekking was 'n groot rede vir ongeloof in [[Washington, D.C.]] en Europa, en in joernale soos ''Scientific American'', wie se redakteurs die "beweerde eksperimente" betwyfel en gevra het hoe Amerikaanse koerante, "waaksaam soos hulle is, dit toelaat sensasionele optredes hul aandag ontsnap het".<ref>[http://invention.psychology.msstate.edu/i/Wrights/library/WrightSiAm1.html "To fly is everything!"] msstae.edu. Besoek op 19 Mei 2008.</ref>

In Oktober 1904 is die broers besoek deur die eerste van baie belangrike Europeërs wat hulle in die komende jare sou bevriend, kolonel J.E. Capper, later superintendent van die Royal Balloon Factory. Capper en sy vrou het die Verenigde State besoek om die lugvaartuitstallings by die St. Louis Wêreldskou te ondersoek, maar Patrick Alexander het aan hom 'n bekenstellingsbrief gegee vir beide Chanute en die Wrights. Capper was baie gunstig beïndruk deur die Wrights, wat vir hom foto's van hul vliegtuie in vlug gewys het.<ref>Alfred W. Gollin (1984) ''No Longer an Island Nation: Britain and the Wright brothers, 1902–1909'' [https://books.google.com/books?id=xT2rAAAAIAAJ&printsec=frontcover&dq=britain+no+longer+an+island+nation&hl=en&sa=X&ei=UTZ9UcTsKfTL0gHDiYHACQ&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q=britain%20no%20longer%20an%20island%20nation&f=false pages&nbsp;66–68] (for easier reading, type "John Capper" or "J. E. Capper" into the GoogleBooks search on the left).</ref>
[[Lêer:HeadlineWrightBros.gif|duimnael|Die Dayton Daily News het die vlug van 5 Oktober op bladsy 9 berig, met landbou- en sakenuus.<ref>[[c:File:DaytonNewspaperArticleWrightBros.gif|"Wright Brothers"]]. Dayton Metro Biblioteek. Besoek:21 September, 2010.</ref>]]
Die Wright-broers was beslis aandadig aan die gebrek aan aandag wat hulle ontvang het. Vrees vir mededingers wat hul idees steel, en steeds sonder 'n patent, het hulle net nog 'n dag na 5 Oktober gevlieg. Van toe af het hulle geweier om êrens heen te vlieg tensy hulle 'n vaste kontrak gehad het om hul vliegtuie te koop. Hulle het aan die Amerikaanse regering, toe aan Brittanje, Frankryk en Duitsland geskryf met 'n aanbod om 'n vlieënde masjien te verkoop, maar is afgewys omdat hulle op 'n getekende kontrak aangedring het voordat hulle 'n demonstrasie gegee het. Hulle was nie eens bereid om hulle foto's van die ''Flyer'' in die lug te deel nie.

Die [[Amerikaanse Gewapende Magte|Amerikaanse weermag]], wat onlangs $50 000 op die Langley Aerodrome spandeer het – 'n produk van die land se voorste wetenskaplike – net om te sien hoe dit twee keer in die Potomac-rivier duik "soos 'n handvol [[mortier]]e", was besonder onontvanklik vir die eise van twee onbekende fietsmakers van Ohio.<ref name="wb-smithson-langley">{{cite web |url=http://airandspace.si.edu/research/aero/aircraft/langleyA.htm |title=Langley Aerodrome A |publisher=The Smithsonian Institution |department=National Air and Space Museum |access-date=21 November 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071109075536/http://airandspace.si.edu/research/aero/aircraft/langleyA.htm |archive-date=9 November 2007 |url-status=dead}}</ref> Dus, betwyfel of geminag, het die Wright-broers hul werk in semi-duisternis voortgesit, terwyl ander lugvaartpioniers soos Santos-Dumont, [[Henri Farman]], Léon Delagrange en Amerikaner Glenn Curtiss die kollig betree het.

== Europese skeptisisme ==
In 1906 het skeptici in die Europese lugvaartgemeenskap die pers tot 'n anti-Wright-broers-houding oorgehaal. Europese koerante, veral dié in Frankryk, was openlik bespottend en noem hulle ''bluffeurs'' (bluffers).<ref name="EuroDoubt">[http://wrightbros.org/History_Wing/Wright_Story/Showing_the_World/Prize_Patrol/Prize_Patrol.htm The Prize Patrol] ''Wright Brothers.org''. Besoek op 1 Oktober 2012.</ref>   Ernest Archdeacon, stigter van die Aéro-Club de France, was in die openbaar minagting teenoor die broers se aansprake ten spyte van gepubliseerde verslae. Hy het verskeie artikels geskryf en in 1906 verklaar dat "...die Franse die eerste openbare vertoning van 'n aangedrewe vlug sou maak".<ref name="US Cent">[https://web.archive.org/web/20121008023307/http://www.centennialofflight.gov/essay/Dictionary/Archdeacon/DI49.htm "Ernest Archdeacon."] ''US Centennial of Flight'', 2003. Besoek op 14 Oktober 2009.</ref> Die Paryse uitgawe van die ''New York Herald'' het Europa se mening oor die Wright-broers in 'n hoofartikel op 10 Februarie 1906 opgesom: "Die Wrights het gevlieg of hulle het nie gevlieg nie. Hulle besit 'n masjien of hulle besit nie een nie. Hulle is in werklikheid of vlieëniers of leuenaars. Dit is moeilik om te vlieg. Dit is maklik om te sê: 'Ons het gevlieg'."<ref name="EuroDoubt" />

In 1908, na die Wrights se eerste vlugte in Frankryk, het Archdeacon in die openbaar erken hy het hulle 'n onreg aangedoen.<ref name="US Cent" />

== Kontrakte en terugkeer na Kitty Hawk ==
Die broers het die Verenigde State se Departement van Oorlog, die Britse Oorlogskantoor en 'n Franse sindikaat op 19 Oktober 1905 gekontak. Die US Board of Ordnance and Fortification het op 24 Oktober 1905 geantwoord en gespesifiseer dat hulle geen verdere stappe sou neem nie "totdat 'n masjien  geproduseer is wat deur werklike operasie getoon word dat dit in staat is om horisontale vlug te produseer en om 'n operateur te dra." In Mei 1908 het Orville geskryf:<ref name="hc" />{{rp|253}}

{{quote|text= 'n Praktiese vlieër het ons uiteindelik gerealiseer, ons het die jare 1906 en 1907 bestee aan die konstruksie van nuwe masjiene en in besigheidsonderhandelinge. Dit was eers in Mei vanjaar dat eksperimente hervat is by Kill Devil Hill, Noord-Carolina ..."}}

Die broers het hulle aandag gevestig op Europa, veral Frankryk, waar entoesiasme vir lugvaart hoog geloop het, en het in 1907 vir die eerste keer daarheen gereis vir aangesig-tot-aangesig gesprekke met staatsamptenare en sakemanne. Hulle het ook met lugvaartverteenwoordigers in Duitsland en Brittanje vergader. Voordat hy gereis het, het Orville 'n nuutgeboude ''Model A Flyer'' na Frankryk gestuur in afwagting van demonstrasievlugte. In Frankryk het Wilbur Frank P. Lahm ontmoet, 'n luitenant in die lugvaartafdeling van die Amerikaanse weermag. Lahm het aan sy meerderes geskryf en die eg gebaan vir Wilbur om 'n persoonlike aanbieding aan die US Board of Ordnance and Fortification in Washington, DC te gee, wanneer hy na die VSA teruggekeer het. Hierdie keer was die Raad gunstig beïndruk, in teenstelling met hul vorige onverskilligheid.

Met verdere insette van die Wrights, het die US Army Signal Corps Spesifikasie 486 in Desember 1907 uitgereik, waarin 'n bod uitgenooi is vir die konstruksie van 'n vlieënde masjien onder militêre kontrak<ref>[http://www.wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Showing_the_World/Back_in_Air/Signal_Corps_Spec.htm "In Their Own Words: Signal Corps Specification No.&nbsp;486"]. Wright Brothers Aeroplane Company. Besoek op 13 Oktober  2011.</ref> Die Wrights het hul bod in Januarie ingedien en 'n kontrak is op 8 Februarie 1908 toegeken. Verder op 23 Maart 1908 het die broers 'n kontrak bekom om die Franse maatskappy La Compagnie Générale de Navigation Aérienne te stig. Hierdie Franse sindikaat het Lazare Weiller, Henri Deutsch de la Meurthe, Hart O. Berg en Charles Ranlett Flint ingesluit<ref name="hc" />{{rp|255–256}}.

In Mei is hulle terug na Kitty Hawk met hul 1905 ''Flyer'' om te oefen vir hul gekontrakteerde demonstrasievlugte. Hul privaatheid het verlore gegaan toe verskeie korrespondente op die toneel aangekom het. Die broers se kontrakte het vereis dat hulle met 'n passasier moes vlieg, en daarom het hulle die 1905 ''Flyer'' verander deur twee regop sitplekke met dubbele beheerhefbome te installeer. Charlie Furnas, 'n werktuigkundige van Dayton, het op 14 Mei 1908 die eerste vastevlerkvliegtuigpassasier op aparte vlugte met albei broers geword. Later het Wilbur die voorste hoogteroer oorbeheer en teen ongeveer 80&nbsp;km per uur in die sand neergestort.  Hy het met kneusplekke en beseerde ribbes daaruit gekom, maar die ongeluk het die oefenvlugte beëindig.<ref name="hc" />{{rp|258–263}}

=== Keer terug na sweeftuigvlugte ===
In Oktober 1911 het Orville Wright weer na die Outer Banks teruggekeer om veiligheids- en stabiliseringstoetse met 'n nuwe sweeftuig uit te voer. Op 24 Oktober het hy vir 9 minute en 45 sekondes gestyg, 'n rekord wat vir byna 10 jaar gehou het, toe sweef as 'n sport in die 1920's begin het.<ref name="wb-fff-2011">{{cite web |title=Soaring&nbsp;100 – October 21–24, 2011 |publisher=First Flight Foundation |url=http://firstflightfoundation.org/first-flight-foundation-events/first-flight-foundation-soaring-100/ |date=21 Oktober 2011 |access-date=2 Junie 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111121184715/http://firstflightfoundation.org/first-flight-foundation-events/first-flight-foundation-soaring-100/ |archive-date=21 November 2011}}</ref>

== Publieke vertoning ==
[[Lêer:Wright-Fort Myer.jpg|duimnael|Orville demonstreer die ''Flyer'' aan die Amerikaanse weermag, Fort Myer, Virginia, September 1908.. Foto deur C.H. Claudy]]
Die broers se kontrakte met die Amerikaanse weermag en 'n Franse sindikaat het afgehang van suksesvolle openbare vlugdemonstrasies wat aan sekere voorwaardes voldoen het. Die broers moes hul pogings verdeel. Wilbur het na Europa gevaar; Orville sou naby Washington, DC vlieg.

Met baie skeptisisme in die Franse lugvaartgemeenskap en volstrekte minagting deur sommige koerante wat hom 'n "''bluffeur''" genoem het, het Wilbur op 8 Augustus 1908 amptelike openbare betogings begin by die Hunaudières-perderenbaan naby die stad [[Le Mans]], Frankryk. Sy eerste vlug het slegs 1 minuut 45 sekondes geduur, maar sy vermoë om moeiteloos bankdraaie te maak en 'n sirkel te vlieg, het toeskouers verbaas en verstom, insluitend verskeie Franse pioniersvlieëniers, onder wie [[Louis Blériot]]. In die daaropvolgende dae het Wilbur 'n reeks tegnies uitdagende vlugte gemaak, insluitende syfer-agt, wat sy vaardighede as 'n vlieënier en die vermoë van sy vliegmasjien demonstreer, wat dié van alle ander baanbrekersvliegtuie en vlieëniers van die dag ver oortref het.<ref>Howard, bl. 258–260</ref><ref name="Crouch-1989" />{{rp|pages=368–369}}
[[Lêer:HartBerg with WilburWright.jpg|links|duimnael|Hart O. Berg (links), die Wrights se Europese sake-agent, en Wilbur by die vliegveld naby Le Mans.]]
Die Franse publiek was opgewonde oor Wilbur se prestasies en het by die duisende na die veld gestroom, waarna die Wright-broers wêreldberoemd geword het. Voormalige twyfelaars het verskonings en uitbundige lof uitgespreek. Georges Besançon, redakteur van ''L'Aérophile'', het geskryf dat die vlugte "alle twyfel heeltemal uit die weg geruim het. Nie een van die voormalige teenstanders van die Wrights waag dit vandag die vorige eksperimente van die manne wat werklik die eerste was om te vlieg ..." {{refn|''L'Aerophile'', 11 Augustus 1908, aangehaal in Crouch (2003).<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=368}} }} Die leidende Franse lugvaartpromotor Ernest Archdeacon het geskryf: "Vir 'n lang tyd is die Wright-broers in Europa van bluf beskuldig … Hulle word vandag in Frankryk geheilig, en ek voel 'n intense plesier … om reg te maak. “ {{refn|''L'Auto'', 9 Augustus 1908, aangehaal in Crouch (2003).<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=368}} }}

Op 7 Oktober 1908 het Edith Berg, die vrou van die broers se Europese sakeagent, die eerste Amerikaanse vrouepassasier geword toe sy saam met Wilbur gevlieg het – een van vele passasiers wat daardie herfs saam met hom gevlieg het,<ref>[http://www.nasm.si.edu/research/aero/women_aviators/therese_peltier.htm "Thérèse Peltier."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120121051930/http://www.nasm.si.edu/research/aero/women_aviators/therese_peltier.htm |date=21 Januarie 2012 }} ''Smithsonian'', besoek op 3 Julie 2010. Nota: Die eerste vroulike passasier was Thérèse Peltier op 8 Julie 1908, toe sy 'n vlug van 200 meter meegemaak het.</ref> insluitend Griffith Brewer en Charles Rolls.<ref name="hc" />{{rp|298,315}}  Wilbur het ook met Léon Bollée en sy gesin kennis gemaak. Bollée was die eienaar van 'n motorfabriek waar Wilbur die ''Flyer'' sou monteer en waar hy van gehuurde hulp voorsien sou word. Bollée sou daardie herfs saam met Wilbur vlieg. Madame Bollée was in die laaste stadiums van swangerskap toe Wilbur in Junie 1908 in LeMans aangekom het om die ''Flyer'' aanmekaar te sit. Wilbur het haar belowe dat hy sy eerste Europese vlug sou maak die dag toe haar baba gebore word, wat hy gedoen het, 8 Augustus 1908.<ref>Combs 1979, p. 282. [van materiaal aangebied aan Orville Wright in Dayton in 1920 deur Madame Bollée en haar dogter Elizabeth Bollée (the August&nbsp;1908 baby)]</ref>

Orville het sy broer se sukses gevolg deur nog 'n byna identiese ''Flyer'' aan die Amerikaanse weermag te demonstreer by Fort Myer, [[Virginia]], wat op 3 September 1908 begin het. Op 9 September het hy die eerste uurlange vlug gemaak wat 62 minute en 15 sekondes geduur het. Op dieselfde dag het hy Frank P. Lahm as passasier opgeneem, en drie dae later majoor George Squier.<ref name="hc" />{{rp|295}}

Op 17 September het Luitenant [[Thomas Selfridge]] van die weermag as sy passasier saamgevlieg en as 'n amptelike waarnemer gedien. 'n Paar minute na die vlug op 'n hoogte van ongeveer 30 meter, het 'n skroef geskeur en gebreek, wat die ''Flyer'' buite beheer laat val het. Selfridge het 'n skedelbreuk in die ongeluk opgedoen en is daardie aand in die nabygeleë weermaghospitaal dood, en sodoende die eerste vliegtuigongeluksterfte geword het. Orville is erg beseer en het 'n gebreekte linkerbeen en vier gebreekte ribbes opgedoen. Twaalf jaar later, nadat hy toenemend erger pyne ondervind het, het [[X-straal|X-strale]] aan die lig gebring dat die ongeluk ook drie heupbeenfrakture en 'n ontwrigte heup veroorsaak het.<ref>Kelly 1943, bl. 230.</ref>

Die broers se suster Katharine, 'n skoolonderwyseres, het van Dayton na Virginia gehaas en vir die sewe weke van sy hospitalisasie aan Orville se sy gebly. Sy het gehelp om 'n verlenging van een jaar van die weermagkontrak te beding. 'n Vriend wat Orville in die hospitaal besoek het, het gevra: "Is jy op jou senuwees?" "Senuwees?" herhaal Orville, effens verbaas. "O, bedoel jy ek sal bang wees om weer te vlieg? Die enigste ding waarvoor ek bang is, is dat ek nie gou genoeg gesond kan word om daardie toetse volgende jaar te voltooi nie."<ref>Kelly 1943, bl. 231–232.</ref>

Diep geskok en ontsteld oor die ongeluk, was Wilbur vasbeslote om selfs meer indrukwekkende vlugdemonstrasies te maak; in die daaropvolgende dae en weke het hy nuwe rekords vir hoogte en vlugduur opgestel. Op 28 September het Wilbur die Commission of Aviation-prys gewen, en toe op 31 Desember die Coupe Michelin.<ref name="hc" />{{rp|314–316}}  In Januarie 1909 het Orville en Katharine by hom aangesluit in Frankryk, en vir 'n tyd lank was hulle die drie bekendste mense in die wêreld, gesog deur koninklikes, die rykes, verslaggewers en die publiek.<ref>[https://www.alamy.com/stock-photo-220may-1908-the-wright-brothers-patented-their-flying-machine-wilbur-20228070.html Orville in France with Wilbur after Ft. Myer Crash]; Wilbur helps Orville out of a limousine while in France.</ref> Die konings van Groot-Brittanje, Spanje en Italië het Wilbur kom sien vlieg.<ref>[https://www.loc.gov/exhibits/dreamofflight/dream-achieve.html "The Dream of Flight – The Achievement"] Library of Congress. Besoek op 26 Julie  2018.</ref>

Al drie Wrights het na Pau verhuis, waar Wilbur baie meer openbare vlugte in die nabygeleë Pont Long gemaak het. Wilbur het ritte gegee aan 'n reeks van offisiere, joernaliste en staatsmanne, insluitend sy suster Katharine op 17 Maart 1909. Die broers het die wêreld se eerste vliegskool gestig om aan die Franse sindikaatvereistes te voldoen om drie vlieëniers, Charles de Lambert, Paul Tissandier en P.-N. Lucas-Girardville, op te lei. In April is die Wrights na [[Rome]] waar Wilbur nog 'n ''Flyer'' aanmekaar gesit het. By Centocelle het Wilbur demonstrasievlugte gedoen en drie militêre vlieëniers opgelei, Mario Calderara, Umbert Savoia en Castagneris Guido. 'n [[Universal Pictures|Universal]] kameraman het as 'n passasier gevlieg en die eerste rolprentfilm vanaf 'n vliegtuig verfilm.<ref name="hc" />{{rp|330–341}}

Na hul terugkeer na die VSA op 13 Mei 1909, is die broers en Katharine na die [[Withuis]] genooi waar president [[William Howard Taft]] op 10 Junie toekennings aan hulle oorhandig het. Dayton het opgevolg met 'n uitspattige tweedaagse tuiskomsviering op 17 en 18 Junie. Op 27 Julie 1909 het Orville, met Wilbur bystand, die proefvlugte vir die Amerikaanse weermag voltooi. Hulle het voldoen aan die vereistes van 'n vliegtuig wat twee persone vervoer wat 'n uur lank aan boord bly, gevolg deur 'n spoedproef wat 'n gemiddelde spoed van minstens 64&nbsp;km/h demonstreer.<ref name="hc" />{{rp|330–341}}

President Taft, sy kabinet, plus lede van die Kongres het die gehoor van 10 000 saamgestel. Na die suksesvolle vlugte het die Wrights $25 000 van die weermag ontvang, plus $2500 vir elke myl per uur wat hulle 40 myl per uur oorskry het. Orville en Katherine het toe na Duitsland gereis, waar Orville in September 1909 demonstrasievlugte by [[Tempelhof-lughawe|Tempelhof]] gemaak het, insluitend 'n vlug met die Kroonprins van Duitsland as passasier.<ref name="hc" />{{rp|330–341}}.

Op 4 Oktober 1909 het Wilbur tydens die Hudson-Fulton-viering 'n vlug voor 'n miljoen mense in die [[New York|New York stad]]-omgewing gemaak. Wilbur het van Governors-eiland opgestyg en met die [[Hudsonrivier]] op na Grant's Tomb gevlieg, en terug na Governors-eiland vir 'n landing, met 'n kano wat aan die vliegtuig se raamwerk vasgemaak is, as 'n veiligheidsmaatreël in die geval van 'n val. Wilbur het toe drie militêre vlieëniers by die College Park-lughawe opgelei, Frank P. Lahm, Frederick E. Humphreys en Benjamin Foulois.<ref name="hc" />{{rp|330–341}}

=== Familie vlugte ===
Op 25 Mei 1910, terug by Huffman Prairie, het Orville twee unieke vlugte geloods. Eers het hy op 'n vlug van ses minute opgestyg met Wilbur as sy passasier, die enigste keer wat die Wright-broers ooit saam gevlieg het. Hulle het toestemming van hul pa gekry om die vlug te maak. Hulle het altyd vir Milton belowe hulle sal nooit saam vlieg nie om die kans op 'n dubbele tragedie te vermy en om te verseker dat een broer sal oorbly om hul eksperimente voort te sit. Daarna het Orville sy 82-jarige pa op 'n byna 7 minute vlug geneem, die enigste aangedrewe luguitstappie van Milton Wright se lewe. Die vliegtuig het tot ongeveer 107 meter gestyg terwyl die bejaarde Wright na sy seun geroep het, "Hoër, Orville, hoër!".<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=12}}

== Patente-oorlog ==
Die Wright-broers het self hul 1903-patentaansoek opgestel, maar dit is afgekeur. In Januarie 1904 het hulle 'n Ohio-patentprokureur, Henry Toulmin aangestel, en op 22 Mei 1906 is die Amerikaanse patent 821393<ref name="Flying Machine patent" /> aan hulle toegestaan vir "...nuwe en nuttige verbeterings vir vlieënde masjiene".
[[Lêer:WrightPatentIntro.jpg|duimnael|U.S. Patent and Trademark Office argief]]
Die patent illustreer 'n nie-aangedrewe vlieënde masjien – naamlik die 1902-sweeftuig. Die patent se belangrikheid lê in sy aanspraak op 'n nuwe en nuttige metode om 'n vlieënde masjien te beheer, aangedryf of nie. Die tegniek van vlerkdraai word beskryf, maar die patent stel uitdruklik dat ander metodes in plaas van vlerkdraai gebruik kan word om die buitenste gedeeltes van 'n masjien se vlerke aan te pas na verskillende hoeke aan die regter- en linkerkant om sywaartse (rol) beheer te verkry.

Die konsep van die verandering van die hoek van die vlerkpunte met die lug, deur enige geskikte metode, is sentraal tot die patent. Die patent beskryf ook die stuurbare agterste vertikale roer en die innoverende gebruik daarvan in kombinasie met vlerkdraaiing, wat die vliegtuig in staat stel om 'n gekoördineerde draai te maak, 'n tegniek wat gevaarlike nadelige slingerbeweging voorkom, die probleem wat Wilbur gehad het toe hy probeer het om die 1901-sweeftuig te draai. Ten slotte beskryf die patent die voorwaartse hoogteroer, wat gebruik word om styg en te daal.

In Maart 1904 het die Wright-broers aansoek gedoen om Franse en Duitse patente. Die Franse patent is op 1 Julie 1904 toegestaan. Volgens Combs, met betrekking tot die Amerikaanse patent, "... teen 1906 was die tekeninge in die Wright-patente beskikbaar vir almal wat dit wou bekom. En hulle het bewys gelewer – in aanskoulike, tegniese detail – van hoe om in die lug te kom."<ref name="hc" />{{rp|244,257–258}}

=== Regsgedinge begin ===
In 'n poging om die patent te omseil, het Glenn Curtiss en ander vroeë vlieëniers rolroere ontwerp om laterale beheer na te boots wat in die patent beskryf word en deur die Wrights in hul openbare vlugte gedemonstreer is. Kort na die historiese 4 Julie 1908, een kilometer lange vlug deur Curtiss in die AEA June Bug, het die Wrights hom gewaarsku om nie hul patent te skend deur voordeel te trek uit die vlieg of vliegtuie wat rolroere gebruik het nie.

Orville het aan Curtiss geskryf, "Eis 14 van ons patent nr. 821,393 dek spesifiek die kombinasie wat ons ingelig word dat jy gebruik. As dit jou begeerte is om die lugvertoonbesigheid te betree, sal ons graag die kwessie van 'n lisensie opneem ingevolge van ons patent vir daardie doel."<ref name="hc" />{{rp|269–270}}

Curtiss was destyds 'n lid van die Aerial Experiment Association (AEA), onder leiding van [[Alexander Graham Bell]], waar hy in 1908 gehelp het om vlerkpuntrolroere vir hul ''Aerodrome No. 2'', bekend as die ''AEA White Wing'', te herontwerp.<ref name="Aerospaceweb">{{cite web |last=Yoon |first=Joe |date=17 November 2002 |title=Origins of control surfaces |website=Aerospaceweb.org |url=http://www.aerospaceweb.org/question/history/q0103.shtml}}</ref><ref name="Casey">{{cite book |last=Casey |first=Louis S. |year=1981 |title=Curtiss: The Hammondsport era, 1907–1915 |pages=12–15 |place=New York, NY |publisher=Crown Publishers |isbn=978-0-517-54326-9 |url=https://books.google.com/books?id=PXtGAAAAYAAJ}}</ref><ref>Die AEA se ander lede het ontsteld geraak toe Curtiss onverwags uit hul organisasie getree het; hulle het later begin glo dat hy die regte op hul gesamentlike innovasie aan die Verenigde State se regering verkoop het.</ref>

Curtiss het geweier om lisensiegeld aan die Wrights te betaal en het in 1909 'n vliegtuig wat met rolroere toegerus is aan die Aeronautic Society of New York verkoop. Die Wrights het 'n regsgeding aanhangig gemaak, wat 'n jare lange regskonflik begin het. Hulle het ook buitelandse vlieëniers gedagvaar wat by Amerikaanse uitstallings gevlieg het, insluitend die voorste Franse vlieënier Louis Paulhan. Die Curtiss-mense het bespotlik voorgestel dat as iemand in die lug spring en sy arms swaai, die Wrights sou dagvaar.<ref>{{cite magazine |last=Wicks |first=Frank |year=2003 |title=Trial by Flyer |series=100&nbsp;Years of Flight |magazine=Mechanical Engineering |url=http://www.memagazine.org/supparch/flight03/trialby/trialby.html |access-date=7 November 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629103435/http://www.memagazine.org/supparch/flight03/trialby/trialby.html |archive-date=29 Junie 2011}} Onttrek van die  Web Argief 29 Julie 2012.</ref>

Europese maatskappye wat buitelandse patente gekoop het wat die Wrights ontvang het, het ander vervaardigers in hul lande gedagvaar. Dié regsgedinge was net gedeeltelik suksesvol. Ten spyte van 'n pro-Wright-beslissing in Frankryk, het regsmaneuvers gesloer totdat die patent in 1917 verval het. 'n Duitse hof het die patent ongeldig verklaar weens die voorafgaande openbaarmaking in toesprake deur Wilbur Wright in 1901, en Chanute in 1903. In die VSA het die Wrights 'n ooreenkoms bereik met die Aero Club of America om lugskoue te lisensieer wat die Klub goedgekeur het, wat deelnemende vlieëniers van 'n wettige bedreiging gevrywaar het. Promotors van goedgekeurde vertonings het fooie aan die Wrights betaal.<ref>{{cite book
 |last1=Jackman  |first1=W.J.
 |last2=Russell  |first2=Thomas H.
 |last3=Chanute  |first3=Octave
 |year=1912
 |chapter=Chapter&nbsp;23: Amateurs may use Wright patents
 |title=Flying Machines: Construction and operation  |pages=211–212
 |publisher=Charles C. Thompson Co.
 |location=Chicago, IL
 |chapter-url=http://etext.lib.virginia.edu/etcbin/toccer-new2?id=JacFlym.sgm&images=images%2Fmodeng&data=%2Ftexts%2Fenglish%2Fmodeng%2Fparsed&tag=public&part=all
 |access-date=28 Januarie 2016 |url-status=dead
 |via=Electronic Text Center, University of Virginia Library
 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110221081718/http://etext.lib.virginia.edu/etcbin/toccer-new2?id=JacFlym.sgm&images=images%2Fmodeng&data=%2Ftexts%2Fenglish%2Fmodeng%2Fparsed&tag=public&part=all
 |archive-date=21 Februarie 2011
}}</ref> Die Wright-broers het hul aanvanklike saak teen Curtiss in Februarie 1913 gewen toe 'n regter beslis het dat rolroere onder die patent gedek is. Die Curtiss-maatskappy het teen die bevel geappelleer.

Vanaf 1910 tot sy dood aan [[tifus]]koors in 1912, het Wilbur die leidende rol in die patentestryd geneem, en het onophoudelik gereis om met prokureurs te konsulteer en te getuig in wat hy gevoel het 'n morele saak was, veral teen Curtiss, wat 'n groot maatskappy geskep het om vliegtuie te vervaardig. Die Wrights se beheptheid met die regskwessie het hul werk aan nuwe ontwerpe gesmoor, en teen 1911 is Wright-vliegtuie as minderwaardig beskou as dié van Europese vervaardigers. Inderdaad, lugvaartontwikkeling in die VSA is in so 'n mate onderdruk dat toe die VSA die [[Eerste Wêreldoorlog]] begin het, geen aanvaarbare Amerikaans-ontwerpte vliegtuie beskikbaar was nie, en Amerikaanse magte verplig was om Franse vliegtuie te gebruik. Orville en Katharine Wright het geglo Curtiss was deels verantwoordelik vir Wilbur se voortydige dood, wat plaasgevind het in die nasleep van sy uitputtende reise en die spanning van die regstryd.

=== Oorwinning en samewerking ===
In Januarie 1914 het 'n Amerikaanse rondgaande appèlhof die uitspraak teen die Curtiss-maatskappy bekragtig, wat voortgegaan het om strawwe deur regstaktieke te vermy. Orville het blykbaar geregverdig gevoel deur die besluit, en tot groot frustrasie van maatskappybestuurders het hy nie kragtig aangedring op verdere regstappe om 'n vervaardigingsmonopolie te verseker nie. Trouens, hy was van plan om die maatskappy te verkoop en het in 1915 vertrek. In 1917, met die Eerste Wêreldoorlog aan die gang, het die Amerikaanse regering druk op die bedryf uitgeoefen om 'n kruislisensie-organisasie, die Manufacturers Aircraft Association, te stig waaraan lidmaatskappye 'n standaard tarief betaal het  vir die gebruik van lugvaartpatente, insluitend die oorspronklike en daaropvolgende Wright-patente<ref name="wb-centflight">{{cite web |title=Glenn Curtiss and the Wright patent battles |year=2003 |website=Centennial of Flight |url=http://www.centennialofflight.gov/essay/Wright_Bros/Patent_Battles/WR12.htm |access-date=7 Maart 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121022185447/http://www.centennialofflight.gov/essay/Wright_Bros/Patent_Battles/WR12.htm |archive-date=22 Oktober 2012 |quote=Die saak het uiteindelik geëindig met die aanbreek van die Eerste Wêreldoorlog toe die vliegtuigvervaardigers die Vervaardigersvliegtuigvereniging gestig het om die vervaardiging van oorlogsvliegtuie in die Verenigde State te koördineer en 'n patentepoel gevorm het met die goedkeuring van die Amerikaanse regering. Alle patentlitigasie het outomaties gestaak. Tantieme is tot een persent verminder en vrye uitruiling van uitvindings en idees het tussen al die vliegraambouers plaasgevind. Die Wright-Martin-maatskappy (opvolger van die Wright Company) en die Curtiss-maatskappy (wat 'n aantal van sy eie patente gehad het) het elk 'n betaling van $2&nbsp;miljoen ontvang.}}</ref><ref>{{cite news |title=End patent wars of aircraft makers |date=7 Augustus 1917 |newspaper=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/1917/08/07/archives/end-patent-wars-of-aircraft-makers-new-organization-is-formed-under.html |access-date=7 Maart 2009 |quote=New organization is formed, under war pressure, to interchange patents.}}</ref><ref>{{cite news |title=Big Royalties to be Paid: Wright and Curtiss interests each to receive ultimately $2,000,000 – increased production predicted. Payment of royalties. |date=7 Augustus 1917 |newspaper=[[The New York Times]] <!-- |url=? |access-date=7 Maart 2009 --> }}</ref>Die "patentoorlog" het geëindig, hoewel bykwessies tot in die 1920's in die howe voortgeduur het. In 'n ironiese wending het die Wright Aeronautical Corporation (opvolger van die Wright-Martin Company) en die Curtiss Airplane-maatskappy in 1929 saamgesmelt om die Curtiss-Wright Corporation te vorm, wat vandag nog in besigheid is en hoë-tegnologie komponente vir die lugvaart vervaardig.

Lugvaarthistorikus C.H. Gibbs-Smith het 'n aantal kere<ref>{{cite magazine |first=C.H. |last=Gibbs-Smith |url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1956/1956%20-%200598.html |series=Correspondence |title=The first aileron |place=UK |magazine=Flight Magazine |year=1956 |page=598 |access-date=1 Januarie 2011}}</ref><ref name="Flight-1960.09.16">{{cite magazine |url=http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1960/1960%20-%201994.html |title=A complete new historical assessment |place=UK |magazine=Flight magazine |date=16 September 1960 |page=478 |access-date=15 April 2013}} Bekom van FlightGlobal.com, Januarie&nbsp;2011.</ref> gesê dat die Wrights se regsoorwinning "twyfelagtig" sou gewees het as 'n 1868-patent van "'n vorige maar verlore uitvinding" deur M.P.W. Boulton van die VK bekend was in die tydperk 1903–1906.<ref name="Aerospaceweb" /><ref name="Gibbs-Smith">{{cite book |first=C.H. |last=Gibbs-Smith |year=2000 |title=Aviation: An historical survey from its origins to the end of the Second World War |page=54 |publisher=Science Museum |isbn=978-1-900747-52-3 |url=https://books.google.com/books?id=u4dTAAAAMAAJ |via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book |first1=F. Alexander |last1=Magoun |first2=Eric |last2=Hodgins |year=1931 |title=A History of Aircraft |page=308 |publisher=Whittlesey House |url=https://books.google.com/books?id=UnLVAAAAMAAJ |via=Google Books}}</ref> Die patent, getiteld ''Aërial Locomotion &c'', het verskeie enjinverbeterings en konseptuele ontwerpe beskryf en het 'n tegniese beskrywing en tekeninge van 'n rolroerbeheerstelsel en 'n opsionele kenmerk ingesluit wat bedoel is om as 'n outomatiese vlieënier te funksioneer.<ref name="Boulton Patent, No. 392, 1868">Matthew Piers Watt Boulton (1868) "Specification of Matthew Piers Watt Boulton: 5th&nbsp;February a.d&nbsp;1868, no.&nbsp;392: Aärial Locomotion &c.". London, UK: Great Seal of the Realm / Patent Office (printed by George E. Eyre and William Spottiswoode).</ref><ref name="Bridgements">''Patents for Inventions: Bridgements of Specifications: Class&nbsp;4, Aeronautics: Period – A.D.&nbsp;1867–1876''. (1903). London, UK: His Majesty's Stationery Office (Darling & Sons Ltd. Printers), pp.&nbsp;7–8.</ref> Trouens, hierdie patent was welbekend aan deelnemers aan die Wright-Curtiss regsgeding. 'n Amerikaanse federale regter wat vorige uitvindings en patente hersien het en die Wright-patent teen die Curtiss-maatskappy gehandhaaf het, het die teenoorgestelde gevolgtrekking van Gibbs-Smith bereik en gesê die Boulton-patent "is nie voorspellend nie.” <ref>{{cite web |title=Relevant excerpts of court judgement defining the Wrights' claim to primacy |website=gustave-whitehead.com |access-date=10 Oktober  2014 |url=http://www.gustave-whitehead.com/history/wright-vs-herring-curtiss-co-wrights-admit-not-inventing-powered-aircraft/}}</ref>

=== Openbare reaksies ===
Die regsgedinge het die openbare beeld van die Wright-broers beskadig, wat algemeen voorheen as helde beskou is. Kritici het gesê die broers was gulsig en onregverdig, en het hul optrede ongunstig vergelyk met Europese uitvinders, wat meer openlik gewerk het. Ondersteuners het gesê die broers beskerm hul belange en was geregverdig om billike vergoeding te verwag vir die jare se werk wat tot hul suksesvolle uitvinding gelei het. Hul 10-jarige vriendskap met Octave Chanute, reeds gespanne deur spanning oor hoeveel krediet, indien enige, hy dalk vir hul sukses verdien, het in duie gestort nadat hy hul optrede in die openbaar gekritiseer het.<ref>Howard, 1998, hoofstuk 39, "End of a Friendship"</ref>

== In besigheid ==
[[Lêer:Wright Brothers in 1910.jpg|links|duimnael|Die Wright-broers by die Belmont Park lugvaartbyeenkoms in 1910 naby New York.]]
Die Wright maatskappy is op 22 November 1909 gestig. Die broers het hul patente aan die maatskappy verkoop vir $100 000 en het ook een derde van die aandele ontvang in 'n miljoen dollar aandele-uitgifte en 'n 10 persent tantième op elke vliegtuig wat verkoop is.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=410}}  Met Wilbur as president en Orville as visepresident, het die maatskappy 'n fabriek in Dayton en 'n vliegskool/toetsvlugveld by Huffman Prairie opgerig; die hoofkwartierkantoor was in New York Stad.

In die middel van 1910 het die Wrights die ontwerp van die ''Wright Flyer'' verander, deur die horisontale hoogteroer van voor na agter te verskuif en wiele bygevoeg, alhoewel die glybane as deel van die onderstel-eenheid gehou is. Dit het toe al duidelik geword dat 'n hoogteroer agter 'n vliegtuig makliker sou maak om te beheer, veral namate hoër snelhede meer algemeen geword het. Die nuwe weergawe is as die "Model B" aangewys, hoewel daar nooit na die oorspronklike canard-ontwerp as die "Model A" deur die Wrights verwys is nie. Die US Army Signal Corps wat die vliegtuig gekoop het, het dit egter "Wright tipe A" genoem.<ref>Cragg 1973, bl. 272. Die skrywer het inligting by die Fort Sam Houston-museum bekom wat ook die plek van die vlugte aanteken het as die Arthur MacArthur-veld, toe gebruik vir kavallerie-oefening.</ref>

Daar was nie baie kliënte vir vliegtuie nie, so in die lente van 1910 het die Wrights 'n span gesalarieerde uitstallingsvlieëniers gehuur en opgelei om hul masjiene te wys en prysgeld vir die maatskappy te wen – ten spyte van Wilbur se minagting vir wat hy "die kwaksalwer besigheid" genoem het. Die span het op 13 Junie by die Indianapolis Speedway gedebuteer. Voordat die jaar verby was, het die vlieëniers Ralph Johnstone en Arch Hoxsey in lugskouongelukke gesterf, en in November 1911 het die broers die span ontbind waarop nege mans gedien het (vier ander voormalige spanlede het daarna in ongelukke gesterf.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|at= Hoofstuk 31, "The Mountebank Game"}}

Die Wright mmatskappy het die eerste bekende kommersiële lugvrag op 7 November 1910 vervoer deur twee bale rok-sy 105&nbsp;km van Dayton na [[Columbus, Ohio|Columbus]], [[Ohio]], te vlieg vir die Morehouse-Martens Afdelingswinkel, wat 'n $5 000 fooi betaal het. Maatskappyvlieënier Phil Parmelee het die vlug – wat meer 'n oefening in advertensies was as 'n eenvoudige aflewering – in 'n uur en ses minute gemaak met die vrag vasgegord in die passasiersitplek. Die sy is in klein stukkies gesny en as aandenkings verkoop.

Tussen 1910 en 1916 het die Wright-broers vliegskool by Huffman Prairie 115 vlieëniers opgelei wat deur Orville en sy assistente onderrig is. Verskeie leerlinge het beroemd geraak, insluitend Henry "Hap" Arnold, wat tot vyfster-generaal gevorder het, die Amerikaanse weermag se lugmag in die [[Tweede Wêreldoorlog]] gelei het en die eerste hoof van die [[Amerikaanse Lugmag|Amerikaanse lugmag]] geword het; Calbraith Perry Rodgers, wat die eerste kus-tot-kus-vlug in 1911 gemaak het (met baie stoppe en ongelukke) in 'n ''Wright Model EX'' genaamd die "''Vin Fiz''" (na die borg se druifkoeldrank); en Eddie Stinson, stigter van die Stinson Aircraft Company.

=== Weermag ongelukke ===
In 1912–1913 het 'n reeks noodlottige ongelukke van Wright-vliegtuie wat deur die Amerikaanse weermag gekoop is, hul veiligheid en ontwerp bevraagteken. Die dodetal het teen 1913 11 bereik, die helfte van hulle in die ''Wright-model C''. Al ses model C-Leër vliegtuie het neergestort. Hulle het 'n neiging gehad vir neusduike,<ref name="MIL">[http://www.history.army.mil/books/30-17/S_4.htm "The Signal Corps takes to the air"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101231111303/http://www.history.army.mil/books/30-17/S_4.htm |date=31 Desember 2010 }}. history.army.mil. Besoek op 8 Januarie 2012.</ref> maar Orville het daarop aangedring dat stolvoorvalle deur vlieëniersfoute veroorsaak is.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|at=459}}.  Hy het met die weermag saamgewerk om die vliegtuie met 'n rudimentêre vlugaanwyser toe te rus om die vlieënier te help vermy om te steil te styg. 'n Regeringsondersoek het gesê die ''Wright-model C'' is "dinamies ongeskik om te vlieg”<ref name="MIL" /> en die Amerikaanse weermag het sy gebruik van vliegtuie met "stoot"-tipe enjins beëindig, insluitend modelle wat deur beide die Wright- en Curtiss-maatskappye gemaak is, waarin die enjin agter die vlieënier geleë was en sal hom waarskynlik in 'n ongeluk sou verpletter. Orville het die oorskakeling na die vervaardiging van "trektipe" skroefvliegtuie teen gestaan, bekommerd dat 'n ontwerpverandering die Wright-patentoortredingsaak teen Curtiss kan bedreig.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|at=457}}

== Smithsonian vete ==
[[Lêer:LangleyAerodromeFlown.jpg|duimnael|Elwood Doherty, 'n Curtiss-vlieënier,<ref>[http://wright-brothers.org/History_Wing/Wright_Story/Airplane_Business/Airplane_Business_Intro.htm "The Airplane Business"] The Wright Story, Wright Brothers Aeroplane Co. Besoek op 7 April 2014</ref> poog om die struktuurgewysigde ''Langley Aerodrome'' in die lug bo die oppervlak van Keuka-meer naby Hammondsport, New York, 17 September 1914, te kry.]]
[[Lêer:430-L1-S1 640.jpg|duimnael|Stukkie materiaal en hout van die 1903 ''Wright Flyer'' het na die Maan gereis in die Apollo 11 [[Apollo-maanmodule]] ''Eagle'', en word uitgestal by die Wright Brothers National Memorial.]]
SP Langley, sekretaris van die Smithsonian Instituut vanaf 1887 tot sy dood in 1906, het jare lank met modelvliegmasjiene geëksperimenteer en suksesvol onbemande aangedrewe vastevlerkmodelvliegtuie in 1896 en 1903 gevlieg. Twee toetse van sy bemande volgrootte motoraangedrewe ''Aerodrome'' in Oktober en Desember 1903 was egter volslae mislukkings. Nietemin het die Smithsonian later met trots die ''Aerodrome'' in sy museum vertoon as die eerste swaarder-as-lug-vaartuig wat "in staat is" tot bemande aangedrewe vlug, wat die Wright-broers se uitvinding tot sekondêre status verplaas het en 'n dekade lange vete met Orville Wright ontketen het, wie se broer  hulp van die Smithsonian ontvang het toe hy sy eie soeke na vlieg begin het.

Die Smithsonian het sy aanspraak van die ''Aerodrome'' gegrond op kort toetsvlugte wat Glenn Curtiss en sy span in 1914 daarmee gemaak het. Die Smithsonian het Curtiss toegelaat om groot veranderinge aan die tuig aan te bring voordat hulle probeer het om dit te vlieg.<ref>{{cite web |title=Twin Pushers |url=http://home.att.net/~dannysoar2/Langley.htm |access-date=21 Mei 2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100202023250/http://home.att.net/~dannysoar2/Langley.htm |archive-date=2 Februarie 2010}}<br />"The Langley Aerodrome". Besoek op  29 Desember 2011. Die geargiveerde webwerf bevat besonderhede van die wysigings.</ref>

Die Smithsonian het gehoop om Langley se lugvaartreputasie te red deur te bewys dat die ''Aerodrome'' kon vlieg; Curtiss wou dieselfde ding bewys om die Wrights se patentregsgedinge teen hom te verslaan. Die toetse het geen effek op die patentgeveg gehad nie, maar die Smithsonian het die meeste daarvan gemaak en die ''Aerodrome'' in sy museum en publikasies vereer. Die instelling het nie die uitgebreide Curtiss-wysigings bekend gemaak nie, maar Orville Wright het daarvan verneem by sy broer Lorin en 'n goeie vriend van hom en Wilbur, Griffith Brewer, beide wat van die toetse aanskou en gefotografeer het.<ref>Howard 1988, Chapter 46: "The Aerodrome Affair".</ref>

Orville het herhaaldelik beswaar gemaak teen wanvoorstelling van die ''Aerodrome'', maar die Smithsonian was onversetlik. Orville het gereageer deur die gerestoureerde 1903 ''Kitty Hawk Flyer'' in 1928 aan die London Wetenskapmuseum te leen en geweier om dit aan die Smithsonian te skenk aangesien die instelling die geskiedenis van die vlieënde masjien "verdraai" het.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|at=491}}  Orville sou nooit weer sy uitvinding sien nie, aangesien hy gesterf het voor dit teruggebring is na die Verenigde State.<ref name="wb-nps-abbot" />

[[Charles Lindbergh]] het probeer om die dispuut te bemiddel, sonder sukses. In 1942, na jare van slegte publisiteit, en aangemoedig deur Wright-biograaf F.C. Kelly, het die Smithsonian uiteindelik toegegee deur vir die eerste keer 'n lys van die ''Aerodrome''-wysigings te publiseer en die misleidende stellings wat dit oor die 1914-toetse gepubliseer het, te herroep.<ref name="wb-nps-abbot">{{cite web |first=C.G. |last=Abbot |title=Appendix&nbsp;C – Tests of the Langley Aerodrome |series=What Dreams We Have |publisher=U.S. National Park Service |website=nps.gov |url=http://www.nps.gov/parkhistory/online_books/daav/appendix-c.htm |url-status=live |access-date=21 September 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150603022206/http://www.nps.gov/parkhistory/online_books/daav/appendix-c.htm |archive-date=3 Junie 2015}}</ref> Orville het toe privaat die Britse museum versoek om die ''Flyer'' terug te gee, maar die vliegtuig het vir die duur van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in beskermende stoor gebly; dit het uiteindelik tuisgekom ná Orville se dood.

Op 23 November 1948 het die eksekuteurs van Orville se boedel 'n ooreenkoms onderteken vir die Smithsonian om die ''Flyer'' vir een [[dollar]] te koop. Op aandrang van die eksekuteurs het die ooreenkoms ook streng voorwaardes vir vertoon van die vliegtuig ingesluit.

Die ooreenkoms lees deels:<ref>{{cite news |title=Contract between Wrights, Smithsonian decrees Flyer was first plane |date=1 April 2013 |website=Fox News |url=http://www.foxnews.com/science/interactive/2013/04/01/contract-between-wrights-smithsonian-decrees-flyer-was-first-plane/}}</ref><ref>{{cite web |title=Image of the Smithsonian-Wright Agreement |url=http://glennhcurtiss.com/d93f42b0.jpg |access-date=26 Maart 2017 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20020817151648/http://glennhcurtiss.com/d93f42b0.jpg |archive-date=17 Augustus 2002 }} on {{cite web |title=glennhcurtiss.com website |url=http://glennhcurtiss.com/id50.htm |access-date=4 Desember 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20030228050514/http://glennhcurtiss.com/id50.htm |archive-date=28 Februarie 2003 }} Die ooreenkoms is ook op aanvraag beskikbaar by die Nasionale Lug- en Ruimtemuseum van die Smithsonian-instelling.</ref>

 "Nóg die Smithsonian-instelling of sy opvolgers, nóg enige museum of ander agentskap, buro of fasiliteite wat vir die Verenigde State van Amerika deur die Smithsonian-instelling of sy opvolgers geadministreer word, sal 'n verklaring of etiket publiseer of toelaat dat dit vertoon word in verband met of ten opsigte van enige vliegtuigmodel of -ontwerp van vroeër datum as die 1903 Wright-vliegtuig, wat in werklikheid beweer dat sodanige vliegtuig in staat was om 'n man onder sy eie krag in beheerde vlug te vervoer."

Indien hierdie ooreenkoms nie nagekom word nie, kan die ''Flyer'' deur die erfgenaam van die Wright-broers teruggeëis word. Sommige lugvaartentoesiaste, veral diegene wat die nalatenskap van [[Gustave Whitehead]] bevorder, beskuldig die Smithsonian nou daarvan dat hulle geweier het om eise van vroeëre vlugte te ondersoek.<ref>{{cite book|last=O'Dwyer |first=William J. |year=1978 |title=History by Contract: The beginning of motorized aviation, August 14, 1901: Gustave Whitehead, Fairfield, Conn. |place=Leutershausen, Germany |publisher=Fritz Majer & Sohn |isbn=3-922175-00-7}}</ref> Ná ’n seremonie in die Smithsonian-museum word die ''Flyer'' op 17 Desember 1948 in die publiek vertoon, die 45ste herdenking van die enigste dag waarop dit suksesvol gevlieg is. Die Wright-broers se broerskind Milton (Lorin se seun), wat sweeftuie en die ''Flyer'' in aanbou in die fietswinkel gesien het toe hy 'n seuntjie was, het 'n kort toespraak gehou en die vliegtuig formeel na die Smithsonian oorgeplaas, wat dit met die meegaande etiket vertoon het:

: {| class="wikitable"  style="margin:auto; text-align:center; width:85%; height:95px;"
|-
| Die oorspronklike Wright broers vliegtuig
Die wêreld se eerste kragaangedrewe swaarder-as-lug-masjien waarin die mens vrye, beheerde en volgehoue vlug gemaak het<br />
Uitgevind en gebou deur Wilbur en Orville Wright<br />
Gevlieg deur hulle by Kitty Hawk, Noord-Carolina 17 Desember 1903<br />
Deur oorspronklike wetenskaplike navorsing het die Wright-broers die beginsels van menslike vlug ontdek<br />
As uitvinders, bouers en vlieëniers het hulle die vliegtuig verder ontwikkel, die mens geleer vlieg en die era van lugvaart geopen
|}

== Latere jare ==
=== Wilbur ===
[[Lêer:US pilots certificate back.jpg|duimnael|Die agterkant van die VSA Vlieëniers Sertifikaat met 'n foto van die Wright-broers.]]
Beide Wilbur en Orville was lewenslange vrygeselle.<ref>{{cite web |last=Lindbergh |first=Reeve |date=8 Mei 2015 |title=David McCollough turns his attention to the Wright brothers |newspaper=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/opinions/how-two-ohio-boys-taught-the-world-to-fly/2015/05/06/ef150572-d711-11e4-8103-fa84725dbf9d_story.html |access-date=2 Januarie 2021}}</ref> Wilbur het eenkeer gespot dat hy 'nie tyd gehad het vir beide 'n vrou en 'n vliegtuig nie'.<ref name="Crouch-2003" />{{rp|at=118}}  Na 'n kort opleidingsvlug wat hy in Junie 1911 aan 'n Duitse vlieënier in [[Berlyn]] gegee het, het Wilbur nooit weer gevlieg nie. Hy het geleidelik besig geraak met sake-aangeleenthede vir die Wright maatskappye en die hantering van verskillende regsgedinge. Met die hantering van die patentregsgedinge, wat groot spanning op beide broers geplaas het, het Wilbur in 'n brief aan 'n Franse vriend geskryf:<ref>McCullough, 2015, "The Wright Brothers", bl. 255.</ref>

 "As ons dink wat ons sou kon bereik het as ons hierdie tyd aan eksperimente kon wy, voel ons baie hartseer, maar dit is altyd makliker om dinge te hanteer as met mense, en niemand kan sy lewe heeltemal rig soos hy sou kies nie."

Wilbur het die volgende jaar voor sy dood op reis spandeer, waar hy 'n volle ses maande in Europa deurgebring het om aan verskeie sake- en regsaangeleenthede aandag te gee. Wilbur het Amerikaanse stede aangemoedig om die Europese – veral Paryse – filosofie na te volg om ruim openbare ruimte naby elke belangrike openbare gebou toe te deel.<ref>{{cite AV media | last=McCullough | first=David | date=9 Julie 2016 | time=41:53 | title=Bastille Day in France; The Only Street in Paris; Americans in Paris | number=450 | medium=Radio broadcast | publisher=Rick Steves' Europe | quote= ...&nbsp; Wilbur Wright … het gekyk hoe hulle hul ruimtes [in Parys] uitgelê het, en hy het gesê: Elke belangrike openbare gebou het oop ruimte voor dit, sodat jy dit kan geniet. Hoekom het ons dit nie in New York gedoen nie? Hoekom doen ons dit nie in ons stad nie?| url=https://www.ricksteves.com/watch-read-listen/audio/radio/programs/program-450}}</ref> Hy was ook voortdurend heen en weer tussen New York, Washington en Dayton. Al die spanning het Wilbur fisies 'n tol geëis. Orville sou opmerk dat hy "bleek huis toe sou kom".<ref name="McCollough 2015, bl. 256">McCollough, 2015, "The Wright Brothers", bl. 256.</ref>

Daar is deur die familie besluit dat 'n nuwe en veel groter huis gebou sou word, met die geld wat die Wrights deur hul uitvindings en besigheid verdien het. Liefdevol genoem Hawthorn Hill, het bouwerk begin in die Dayton-voorstad Oakwood, Ohio, terwyl Wilbur in Europa was. Katharine en Orville het toesig gehou oor die projek in sy afwesigheid. Wilbur se een bekende uitdrukking oor die ontwerp van die huis was dat hy 'n kamer en badkamer van sy eie het.<ref name="McCollough 2015, bl. 256" /> Die broers het Schenck en Williams, 'n argitektuurfirma, gehuur om die huis te ontwerp, tesame met insette van beide Wilbur en Orville. Wilbur het nie geleef om die voltooiing daarvan in 1914 te sien nie.

Hy het siek geword op 'n sakereis na [[Boston]] in April 1912.<ref>{{cite book | last = Maurer | first = Richard | year = 2003 | title = The Wright Sister: Katharine Wright and her famous brothers | pages = 88–89 | publisher = Macmillan | isbn = 978-0-7613-1546-9 |url=https://books.google.com/books?id=eSCpF3fIHesC | access-date = 3 Januarie 2013}}</ref> Die siekte word soms toegeskryf aan die eet van slegte skulpvis by 'n banket. Nadat hy vroeg in Mei 1912 na Dayton teruggekeer het, afgemat in gees en liggaam, het hy weer siek geword en is met [[tifus]]koors gediagnoseer.<ref>McCollough, 2015, "The Wright Brothers", bl. 256</ref> Hy het siek gebly, sy simptome het vir baie dae teruggeval en dan weer herstel. Wilbur is op 30 Mei op 45-jarige ouderdom by die Wright-gesin se huis oorlede.<ref name=NYTWilbur>{{cite news |title=Wilbur Wright dies of typhoid fever. Ill more than three weeks, the end came at 3:15&nbsp;o'clock Thursday morning |date=30 Mei 1912 |newspaper=[[The New York Times]] |url=https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1912/05/31/104897247.pdf |access-date=25 Februarie 2015 |quote=Dayton, Ohio. Na 'n terugslag wat kort ná middernag ontwikkel het, is Wilbur Wright, vlieënier en vliegtuigbouer, vandag om 03:15&nbsp;vm aan tifuskoors dood. Wright was  vir baie dae siek en hoewel sy toestand van tyd tot tyd 'n mate van hoop aan lede van sy familie gegee het, het die behandelende dokters, Dr. D.B. Conklin en Levi Spitler,  gedurende die laaste deel van sy siekte volgehou dat hy nie kon herstel nie.}}</ref>Sy pa het oor Wilbur in sy dagboek geskryf: "'n Kort lewe, vol gevolge. 'n Onfeilbare intellek, onverstoorbare humeur, groot selfstandigheid en besonderse beskeidenheid, wat die regte optrede duidelik sien, dit onwrikbaar najaag, het hy gelewe en gesterf."<ref name="Crouch-2003" />{{rp|page=449}}

=== Orville ===
[[Lêer:Orville Wright-1928.jpg|duimnael|Orville Wright, 1928]]
Orville het met Wilbur se dood die presidentskap van die Wright maatkappy opgevolg. Hy het die gesogte Collier-trofee in 1914 gewen vir die ontwikkeling van sy outomatiese stabiliseerder op die broers se ''Wright Model E''.<ref>{{cite news |title=Orville Wright receives the Collier trophy for stabilizer |newspaper=The Dayton Herald |location=Dayton, Ohio |date=6 Februarie 1914 |page=14 |url=https://www.newspapers.com/clip/36620294/the_dayton_herald/ |via=Newspapers.com}}</ref> Deur Wilbur se afkeer vir besigheid te deel, maar nie sy broer se uitvoerende vaardighede nie, het Orville die maatskappy in 1915 verkoop. Die Wright maatskappy het toe in 1916 deel van Wright-Martin geword.

Nadat hulle 42 jaar by hul woning in Hawthornstraat 7 gewoon het, het Orville, Katharine, en hul pa, Milton, in die lente van 1914 na Hawthorn Hill verhuis. Milton is op 3 April 1917 in sy slaap op die ouderdom van 88 oorlede. Tot en met sy dood, was Milton baie aktief, besig met lees, skryf van artikels vir godsdienstige publikasies en het sy oggendwandelings geniet. Hy het ook saam met Orville en Katharine aan 'n Dayton vroue stemregparade deelgeneem.<ref>McCullough, 2015, "The Wright Brothers", bl. 257.</ref>

Orville het sy laaste vlug as vlieënier in 1918 in 'n 1911 ''Model B'' gemaak. Hy het uit besigheid getree en 'n ouer staatsman van lugvaart geword, wat op verskeie amptelike rade en komitees gedien het, insluitend die Nasionale Advieskomitee vir Lugvaartkunde (NACA), en Lugvaartkundige Kamer van Koophandel (ACCA).

Katharine het in 1926 met Henry Haskell van [[Kansas City]], 'n voormalige Oberlin-klasmaat, getrou. Orville was woedend en ontroosbaar, omdat hy gevoel het dat hy deur sy suster Katharine verraai is.<ref>McCullough, 2015, "The Wright Brothers", Epilogue bl. 258</ref> Hy het geweier om die troue by te woon of selfs met haar te kommunikeer. Hy het uiteindelik ingestem om haar te sien, blykbaar op Lorin se aandrang, net voordat sy op 3 Maart 1929 aan [[longontsteking]] gesterf het.

Orville Wright het vir 28 jaar in die NACA gedien. In 1930 het hy die eerste Daniel Guggenheim-medalje ontvang wat in 1928 deur die Daniel Guggenheim Fonds vir die Bevordering van Lugvaartkunde gestig is. In 1936 is hy verkies as 'n lid van die Nasionale Akademie van Wetenskappe. In 1939 het president [[Franklin D. Roosevelt]] 'n presidensiële proklamasie uitgereik wat die herdenking van Orville se verjaardag as Nasionale Lugvaartdag aangewys het, 'n nasionale erkenning wat die ontwikkeling van lugvaart vier.

Op 19 April 1944 het die tweede vervaardigde ''Lockheed Constellation'', geloods deur [[Howard Hughes]] en TWA-president Jack Frye, van Burbank, Kalifornië, na Washington, DC gevlieg in 6 uur en 57 minute (2300 myl, 330,9 mph). Op die terugreis het die vliegtuig by Wright Field gestop om Orville Wright sy laaste vliegtuigvlug te gee, meer as 40 jaar na sy geskiedkundige eerste vlug.<ref>{{cite book |last=Parker |first=Dana T. |year=2013 |title=Building Victory: Aircraft manufacturing in the Los Angeles area in World War&nbsp;II |page=66 |place=Cypress, California |isbn=978-0-9897906-0-4}}</ref> Hy het dalk selfs kortstondig die kontroles gehanteer. Hy het opgemerk dat die vlerkspan van die ''Constellation'' langer was as die afstand van sy eerste vlug.<ref name=yenne>Yenne 1987, bl. 44–46.</ref>
[[Lêer:Grave of the Wright brothers, Woodland Cemetery chapel, Dayton, Ohio.jpg|duimnael|Die Wright-familie-graf in die  Woodland-begraafplaas en Arboretum.]]
Orville se laaste groot projek was om toesig te hou oor die herwinning en bewaring van die 1905 ''Wright Flyer III'', wat historici beskryf as die eerste praktiese vliegtuig.

Orville het jare later hartseer in 'n onderhoud uitgespreek oor die dood en vernietiging wat deur die bomwerpers van die Tweede Wêreldoorlog veroorsaak is:<ref>McCullough, 2015, "The Wright Brothers", Epilogue pp. 260–261</ref>

 "Ons het gewaag om te hoop ons het iets uitgevind wat blywende vrede op die aarde sou bring. Maar ons was verkeerd … Nee, ek het geen spyt oor my aandeel in die uitvinding van die vliegtuig nie, alhoewel niemand meer kan betreur as ek oor die vernietiging wat dit veroorsaak het nie. Ek voel omtrent dieselfde oor die vliegtuig as wat ek oor vuur voel. Dit wil sê, ek is spyt oor al die verskriklike skade wat deur vuur aangerig is, maar ek dink dit is goed vir die mensdom dat iemand dit ontdek het hoe om vure te begin en dat ons geleer het hoe om duisende belangrike gebruike van vuur te ontwikkel."

Orville is op 30 Januarie 1948 op die ouderdom van 76 oorlede, meer as 35 jaar ná sy broer, ná sy tweede hartaanval, nadat hy van die perd-en-karretjie-tydvak tot die aanbreek van supersoniese vlug geleef het.<ref>[http://2.bp.blogspot.com/-iIXmigN2LQw/VaMrGhxy2EI/AAAAAAAABIg/bEoVV9sTTwo/s1600/NCR%2BOrville0001.jpg "NCR Loses a Close Friend"] ''NCR Factory News''. February–March 1948, bl. 3 (tribute by National Cash Register Company) Besoek op 23 Maart 2016</ref> Albei broers is begrawe in die familiegraf by Woodland-begrafplaas, Dayton, Ohio.<ref name=NYTOrville>{{cite news |type=obituary |title=Orville Wright, 76, is dead in Dayton; co-inventor with his brother, Wilbur, of the airplane was pilot in first flight |newspaper=[[The New York Times]] |date=31 Januarie 1948 <!-- |url=? |access-date=21 Julie 2007 --> |quote=Dayton, Ohio, 30 Oktober 1948, Orville Wright, wat saam met sy broer, wyle Wilbur Wright, die vliegtuig uitgevind het, is vanaand om 10:40 hier in die Miami Valley-hospitaal dood. Hy was 76&nbsp;jaar oud.}}</ref> John T. Daniels, die kuswagoffisier wat hul beroemde eerste vlugfoto geneem het, is die dag ná Orville dood.<ref>{{cite magazine |last=Hodgins |first=Eric |date=6 Desember 1931 |title=Heavier than air |url=https://www.newyorker.com/magazine/1930/12/13/heavier-than-air |magazine=The New Yorker |access-date=17 Desember 2018}}</ref>

== Kompeterende aansprake ==
Eerste aangedrewe vlieg-aansprake word gemaak vir Clément Ader, Gustave Whitehead, Richard Pearse en [[Karl Jatho]] vir hul verskillende gedokumenteerde toetse in jare voor en insluitend 1903. Bewerings dat die eerste ware vlug ná 1903 plaasgevind het, word gemaak vir [[Traian Vuia]] en [[Alberto Santos-Dumont]]. Ondersteuners van die post-Wright-pioniers voer aan dat tegnieke wat deur die Wright-broers gebruik is, hulle diskwalifiseer as eerste om suksesvolle vliegtuigvlugte te maak.<ref>Christopher Klein, 20 November 2018, [https://www.history.com/news/history-faceoff-who-was-first-in-flight History faceoff: Who was first in flight?], history.com, besoek op  3 Oktober 2020</ref>  Daardie tegnieke was: 'n lanseerspoor; glyvoete in plaas van wiele; 'n teenwind by opstyg; en 'n katapult na 1903. Ondersteuners van die Wright-broers voer aan dat bewese, herhaalde, beheerde en volgehoue vlugte deur die broers hulle geregtig maak op krediet as uitvinders van die vliegtuig, ongeag daardie tegnieke.<ref>[http://www.wright-brothers.org/History_Wing/History_of_the_Airplane/Who_Was_First/Who_Was_First_Intro/Who_Was_First_Intro.htm  "Who Was First?"] Wright Brothers Aeroplane Company. Besoek op 23 September, 2010</ref>

Die lugvaarthistorikus C.H. Gibbs-Smith was 'n voorstander van die Wrights se aanspraak op voorrang vir die eerste vlug. Hy het geskryf dat 'n skuurdeur vir 'n kort afstand kan "vlieg" as genoeg energie daarop toegepas word; hy het vasgestel dat die baie beperkte vlugeksperimente van Ader, Vuia en ander "aangedrewe hoppe" in plaas van ten volle beheerde vlugte was.<ref name="Gibbs-Smith" />

== Verwysings ==
{{Verwysings|4}}

== Verdere leeswerk ==
{{Refbegin}}
* Anderson, John D. ''Inventing Flight: The Wright Brothers and Their Predecessors''. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press, 2004. {{ISBN|0-8018-6875-0}}.
* Russell Ash. ''The Wright Brothers''. London: Wayland, 1974. {{ISBN|978-0-85340-342-5}}.
* Chmiel, Louis. ''Ohio, Home of the Wright Brothers: Birthplace of Aviation'', 2013. {{ISBN|9780615800714}}
* Ciampaglia, Giuseppe. "Il soggiorno romano dei Fratelli Wright". ''La Strenna dei Romanisti'', 1992.
* Ciampaglia, Giuseppe. ''I Fratelli Wright e le loro macchine volanti''. Roma: IBN Editore, 1993.
* Combs, Harry with Martin Caidin. ''Kill Devil Hill: Discovering the Secret of the Wright Brothers''. Denver, Colorado: Ternstyle Press Ltd, 1979. {{ISBN|0-940053-01-2}}.
* Cragg, Dan, Sgt.Maj, USA (Ret.), ed. ''The Guide to Military Installations''. Harrisburg, Pennsylvania: Stackpole Books, 1983. {{ISBN|978-0-8117-2781-5}}.
* Howard, Fred, ''Wilbur And Orville: A biography of the Wright brothers''. New York: Ballantine Books, 1988. {{ISBN|0-345-35393-5}}.
* Howard, Fred, ''Wilbur And Orville: A Biography of the Wright Brothers''. Mineola: Dover Publications, Inc., 1998. {{ISBN|0-486-40297-5}}
* Kelly, Fred C., ed. ''Miracle At Kitty Hawk, The Letters of Wilbur & Orville Wright''. New York: Da Capo Press, 2002. {{ISBN|0-306-81203-7}}.
* Kelly, Fred C. ''The Wright Brothers: A Biography Authorized by Orville Wright''. Mineola, New York: Dover Publications, originally published in 1943, 1989. {{ISBN|0-486-26056-9}}.
* Langewiesche, Wolfgang. ''Stick and Rudder: An Explanation of the Art of Flying''. New York: McGraw-Hill, Copyright 1944 and 1972. {{ISBN|0-07-036240-8}}.
* {{Cite book |last=McCullough |first=David |year=2015 |title=The Wright Brothers |location=New York |publisher=Simon & Schuster |isbn=978-1-4767-2874-2 |oclc=897424190 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/wrightbrothers0000unse }}
* McFarland, Marvin W., ed. ''The Papers of Wilbur and Orville Wright: Including the Chanute-Wright Letters and the Papers of Octave Chanute''. New York: McGraw-Hill, 2001, originally published in 1953. {{ISBN|0-306-80671-1}}.
* McPherson, Stephanie Sammartino and Joseph Sammartino Gardner. ''Wilbur & Orville Wright: Taking Flight''. Minneapolis, Minnesota, Carolrhoda, Inc., 2004. {{ISBN|1-57505-443-4}}.
* Mortimer, Gavin. ''Chasing Icarus: The Seventeen Days in 1910 That Forever Changed American Aviation''. New York: Walker, 2009. {{ISBN|978-0-8027-1711-5}}.
* Tobin, James. ''To Conquer The Air: The Wright Brothers and the Great Race for Flight''. New York: Simon & Schuster, 2004. {{ISBN|0-7432-5536-4}}.
* Walsh, John E. ''One Day at Kitty Hawk: The Untold Story of the Wright Brothers''. New York: Ty Crowell Co, 1975. {{ISBN|0-690-00103-7}}.
* Winchester, Jim, ed. "Wright Flyer". ''Biplanes, Triplanes and Seaplanes'' (The Aviation Factfile). Rochester, Kent, UK: Grange Books plc, 2004. {{ISBN|1-84013-641-3}}.
* Wright, Orville. ''How We Invented the Airplane''. Mineola, New York: Dover Publications, 1988. {{ISBN|0-486-25662-6}}.
* Yenne, Bill, ''Lockheed''. Greenwich, Connecticut: Bison Books, 1987. {{ISBN|0-690-00103-7}}.
{{Refend}}

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Wright brothers}}
{{Wikiquote|Wilbur Wright}}
{{Wikiquote|Orville Wright}}
{{Wikisource|Author:Wilbur Wright|Wilbur Wright}}
{{Wikisource|Author:Orville Wright|Orville Wright}}
* {{Gutenberg author | id=Wright,+Orville | name=Orville and Wilbur Wright}}
* {{Internet Archive author |search=("Orville Wright" OR "Wright, Orville" OR "Wilbur Wright" OR "Wright, Wilbur" OR "Wright brothers" OR "Orville and Wilbur Wright")|dname=Orville and Wilbur Wright}}
* [http://www.shapell.org/manuscript.aspx?169819 Original Letters From The Wright Brothers: The First Flight] Shapell Manuscript Foundation
* [http://invention.psychology.msstate.edu/ To Fly Is Everything Articles, photos, historical texts]
* [http://www.wrightexperience.com/ The Wright Experience Articles and photos about construction of replica gliders and airplanes]
* [http://www.nps.gov/parkhistory/online_books/daav/index.htm ''What Dreams We Have'' E-book by National Park Service historian]
* [http://firstflight.open.ac.uk/ FirstFlight: flight simulation, videos and experiments]
* [http://www.sciam.com/article.cfm?chanID=sa006&articleID=000E2A9A-2E05-1FA8-AE0583414B7F0000 ''Scientific American'' magazine (December 2003 Issue) The Equivocal Success of the Wright Brothers]
* [https://www.pbs.org/wgbh/nova/wright/ PBS ''Nova'': The Wright Brothers' Flying Machines]
* [https://web.archive.org/web/20160303170249/https://www.asme.org/getmedia/3764d124-ce32-4335-bbac-24836c780066/224-Wright-Flyer-III.aspx "Wright Flyer III (1905)" at ASME.org]
* [https://web.archive.org/web/20070912065254/http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp FAI NEWS: "100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality"]
* [http://www.nps.gov/parkhistory/online_books/daav/index.htm Wright Brothers], ''National Park Service''
* [http://www.shapell.org/manuscript/wright-brothers-first-flight Orville Wright Personal Manuscripts]
* [https://www.lib.uchicago.edu/e/scrc/findingaids/view.php?eadid=ICU.SPCL.CRMS185 Guide to Postcards on Wright's Airplane Ascension at Le Mans 1908] at the [https://www.lib.uchicago.edu/scrc/ University of Chicago Special Collections Research Center]

{{Normdata}}
{{Voorbladster}}

[[Kategorie:Lugvaartpioniers]]
[[Kategorie:Geboortes in 1867]]
[[Kategorie:Geboortes in 1871]]
[[Kategorie:Sterftes in 1912]]
[[Kategorie:Sterftes in 1948]]