Wys bron van Gadolinium

{{Elementboks opskrif | getal=64 | simbool=Gd | naam=gadolinium | links=[[europium]] | regs=[[terbium]] | bo= - | onder=[[kurium|Cm]] | kleur1=#ffbfff | kleur2=black }}
{{Elementboks reeks | [[lantanied]]e }}
{{Elementboks groepperiodeblok | groep= 3 | periode=6 | blok=f }}
{{Elementboks voorkoms beeld | Gadolinium-4| silwerwit metaal }}
{{Elementboks atoommassa gpm | 157,25(3) [[Lys van elemente volgens atoommassa|(1)]] }}
{{Elementboks ekonfig | &#91;[[xenon|Xe]]&#93; 4f<sup>7</sup>5d<sup>1</sup>6s<sup>2</sup> }}
{{Elementboks eperskil | 2, 8, 18, 25, 9, 2 }}
{{Elementboks afdeling fisieseiensk | kleur1=#ffbfff | kleur2=black }}
{{Elementboks fase | [[vastestof]] }}
{{Elementboks digtheid gpcm3nkt | 7,90 }}
{{Elementboks digtheidvl gpcm3sp | 7,4 }}
{{Elementboks smeltpunt | k=1585 | c=1312 | f=2394 }}
{{Elementboks kookpunt | k=3273 | c=3000 | f=5432 }}
{{Elementboks smeltwarm kjpmol | 10,05 }}
{{Elementboks verdampwarm kjpmol | 301,3 }}
{{Elementboks warmtekap jpmolkteen25 | 37,03 }}
{{Elementboks dampdruk katpa | 1 836 | 2 028 | 2 267 | 2 573| 2 976 | 3 535| kommentaar= }}
{{Elementboks afdeling atoomeiensk | kleur1=#ffbfff | kleur2=black }}
{{Elementboks kristalstruktuur | seskantig-diggepak}}
{{Elementboks ruimtegroep |ruimtegroep= P6{{subb|3}}/mmc|nommer=194}}
{{Elementboks Strukturbericht|A3}}
{{Elementboks oksiedtoest | 1, 2, '''3''', <br />(matige [[basis|basiese]] oksied) }}
{{Elementboks elektroneg pauling | 1,20 }}
|}

'''Gadolinium''' is 'n [[chemiese element]] met simbool '''Gd''' wat tot die [[lantanied]]e behoort.

Dit is 'n silwergrys [[ferromagnetisme|ferromagnetiese]] metaal. Die [[Switserland|Switserse]] chemikus Jean Charles Galissard de Marignac het in [[1880]] die element [[Spektroskopie|spektroskopies]] in die minerale didymia en gadoliniet aangetoon. Vandag word dit veral uit die minerale [[monasiet]] en [[bastnäsiet]] verkry.<ref name="jlab">{{cite web |url=http://education.jlab.org/itselemental/ele064.html |title=jlab education |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511074107/https://education.jlab.org/itselemental/ele064.html |archive-date=11 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

Galissard de Marignac het die element na [[Johan Gadolin]] genoem. Dit is 'n reaktiewe metaal wat met [[suurstof]] en [[water]] reageer en daarvoor behoed moet word. Die metaal word deur [[reduksie]] van die [[fluoried]] {{chem|Gd|F|3}} met die metaal [[kalsium]] verkry.

:<math>2GdF_3 + 3Ca \to 3CaF_2 + 2Gd</math>

Dit het in die verlede in televisieskerms toepassing gevind. Vandag word dit aan legerings met [[yster]] en [[chroom]] bygevoeg wat die bewerkbaarheid en die weerstand teen hoë temperature verbeter. Dit word ook gebruik in die geneeskunde in [[Magnetieseresonansiebeelding|magnetiese resonansiebeelding]] (MRI). Dit het geen bekende biologiese rol nie en besit 'n lae [[giftigheid]].<ref>{{cite web |url=http://www.rsc.org/periodic-table/element/64/gadolinium |title=rsc periodic table |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428002407/https://www.rsc.org/periodic-table/element/64/Gadolinium |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

In oplossings en [[Vastestof|vastestowwe]] kom gadolinium in die oksidasietoestand 3+ voor. Die {{chem|Gd|3+}}-ioon het 'n [Xe]4f<sup>7</sup> [[elektronkonfigurasie]] besit. Dit het 'n baie groot totale spinkwantumgetal S=7/2 wat 'n oktettoestand verteenwoordig. Dit maak dit geskik vir MRI omrede hierdie paramagnetiese ioon die spinrelaksasietyd verkort. Die metaal is [[ferromagnetisme|ferromagneties]] met 'n Curietemperatur wat naby kamertemperatuur geleë is (293K).<ref>{{webaanhaling|url=http://journals.aps.org/pr/abstract/10.1103/PhysRev.132.1092|titel=''Magnetization and Electrical Resistivity of Gadolinium Single Crystals'' {{Outeur|H. E. Nigh, S. Legvold, F. H. Spedding}} Phys. Rev. 132, 1092 – 1 November 1963}}</ref>

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

== Eksterne skakels ==
{{Commons-kategorie inlyn}}
{{Wikt-inlyn|gadolinium}}
* [https://www.webelements.com/gadolinium webelements.com Gadolinium]

{{Navigasie Periodieke tabel}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Gadolinium]]